«Σχέσεις γονέων και εφήβων» : πόσο πολύτιμες…

Για την εύφλεκτη όσο και μαγική σχέση μεταξύ γονέων και εφήβων θα μιλήσουμε την Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου στις 5.30 το απόγευμα στο 5ο ΕΠΑΛ Ηρακλείου (Ηφαίστου & Συμβρίτου 4, Καμίνια. Τηλ. 2810318130). Γονείς, εκπαιδευτικοί και μαθητές θα συνομιλήσουμε για το πολύτιμο και ακριβό «σχετίζεσθαι». Και, μεταξύ άλλων, θα αναφερθούμε και στα περίφημα και άκρως απαραίτητα όρια.

Η εφηβεία του παιδιού προκαλεί στους πιο πολλούς γονείς ανησυχία. Οι απειλές είναι πολλές και η «ομπρέλα» προστασίας αναπόφευκτα πολύ μικρή: «κακές παρέες», ναρκωτικά, χαμηλοί βαθμοί κ.τ.λ.

Οι πιο ουσιαστικοί κίνδυνοι στη ζωή ξεκινούν και τελειώνουν στα όρια. Όρια που το παιδί πρέπει να εκπαιδευτεί να βάζει στον εαυτό του και στους άλλους. Είναι το «μέχρι εκεί» που θα τον προφυλάξει από σοβαρούς κίνδυνους.

Τα όρια παίρνουν πολλές φορές ένα αρνητικό νόημα. Ακούγοντας όρια το μυαλό πηγαίνει στην τιμωρία, στην αποθάρρυνση, στην απαγόρευση, στον ηθικό περιορισμό, στη διαρκή άρνηση ή στον έλεγχο, στην πίεση. Γι’ αυτό καλό είναι να δώσουμε εξαρχής στο παιδί την αίσθηση ότι το όριο δεν είναι κάτι δυσάρεστο, αλλά κάτι απλούστατα αναγκαίο.

Θέτουμε αυστηρά όρια στα παιδιά επειδή θέλουμε να τα προφυλάξουμε από «άσχημες» εμπειρίες. Επειδή δεν αντέχουμε να τα δούμε να πονούν, να πληγώνονται ή να απογοητεύονται. Μ’ αυτό τον τρόπο όμως τους στερούμε τη δυνατότητα να σταθούν στα πόδια τους, να μάθουν να παίρνουν αποφάσεις, να κάνουν επιλογές. Μ’ αυτό τον τρόπο τους στερούμε τη δυνατότητα να ζουν στην πραγματικότητα. Όποιος αφήνει να περάσουν τα παιδιά μόνο τα ευχάριστα και τα θετικά της καθημερινότητας, ελαχιστοποιεί τις εμπειρίες τους και περιορίζει την ποικιλία των γεγονότων της ζωής. Τα παιδιά νιώθουν ευτυχία μόνο αν έχουν βιώσει και ξεπεράσει και κάποιες δυσάρεστες και δύσκολες καταστάσεις.

Η κατάλληλη στιγμή

Πολλές φορές, θυμόμαστε τα όρια μόνο όταν αυτά ξεπερνιούνται, δηλαδή πάνω στον καβγά, στην ένταση ή στη διαφωνία. Αυτή φυσικά, είναι η χειρότερη στιγμή για να θεσπιστούν κανόνες, και οι έφηβοι είναι βέβαιο ότι δεν τους λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους. Αντίθετα, οι πιθανότητες να λειτουργήσουν αντιδραστικά είναι πολύ αυξημένες. Η καλύτερη στιγμή, είναι η ουδέτερη, χαλαρή ή ευχάριστη στιγμή. Τότε το έδαφος είναι πρόσφορο για να συζητήσετε με το παιδί σας τους όποιους κανόνες, ώστε να συμφωνήσετε από κοινού σε σχέση με το χαρτζιλίκι, τις εξόδους, τη χρήση του τηλεφώνου, του Η/Υ κλπ. Όταν ο έφηβος είναι ήρεμος, ενδεχομένως να δεχτεί το σφάλμα του πιο εύκολα και να είναι πιο συνεργάσιμος.

Αποφεύγετε να του λέτε ότι χωρίς όρια και κανόνες μάς απειλεί το χάος, γιατί οι περισσότεροι έφηβοι έχουν θαυμάσιες σχέσεις με αυτό. Η επικοινωνία, ο διάλογος, η εμπιστοσύνη, η συνεργασία και η ευελιξία είναι μερικά απαραίτητα συστατικά στις διαπραγματεύσεις με τον έφηβό σας.

Πώς θα βάλετε κανόνες

Δεν υπάρχει κάποια μαγική συνταγή για την εφαρμογή των ορίων. Η σχέση με τους εφήβους είναι διαδραστική και οι γονείς απαιτείται να έχουν ξεκάθαρα προσωπικά όρια, τα οποία θα είναι σαφή, συγκεκριμένα και θα διαθέτουν ευελιξία στη συζήτηση με το παιδί τους.

Είναι πολύ σημαντικό να κατανοούν ότι η κοινή γραμμή μεταξύ τους είναι απαραίτητη στην εφαρμογή των ορίων. Θα δυσκολευτούν ιδιαίτερα αν το παιδί δεν είχε σαφή όρια στα προηγούμενα χρόνια και ξαφνικά αποφάσισαν ότι έφθασε η στιγμή να τα επιβάλλουν. Ο έφηβος θα είναι εξαιρετικά δύσπιστος και αρνητικός. Αν, μάλιστα, ο ένας γονιός ακολουθεί διαφορετική πορεία από τον άλλον, τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα. Επίσης, αν π.χ. ο πατέρας δεν είχε προσεγγίσει το παιδί του κατά την παιδική ηλικία, και στην εφηβεία εμφανίζεται με αυστηρότητα να βάζει όρια, πάλι αυτό θα προκαλέσει σεισμό στη μεταξύ τους σχέση.

Πρωταρχικό μέλημα κάθε γονιού πρέπει να αποτελεί η επικοινωνία με τον έφηβο, και μετά να ακολουθούν οι κανόνες.