• “Ο κόσμος δεν μάς προσφέρθηκε από τους γονείς μας, μάς τον δάνεισαν τα παιδιά μας“

    Αφρικάνικη Παροιμία

  • Μαζί προχωράμε!

  • Ονειρευόμαστε:

    ...μια νεολαία δυναμική, τολμηρή και πεισματάρα, η οποία οραματίζεται, αναζητά και δεν σταματά ποτέ να διεκδικεί... μια πόλη φιλόξενη, ζωντανή, δημιουργική, που δίνει ευκαιρίες στους ανθρώπους της για εξέλιξη και ανάπτυξη, μια πόλη με χαρακτήρα, προοπτική και όραμα... μια κοινωνία πολυπολιτισμική, ελεύθερη, μια κοινωνία με ιδανικά, αξίες και ηθική... ανθρώπους ευτυχισμένους, χαρούμενους και αποφασιστικούς...με γνώση, λογική και συναισθήματα σε πλήρη αρμονία...
  • αντιδραστικότητα;

  • Θέλω (Jorge Bucay)

    Θέλω να με ακούς, χωρίς να με κρίνεις

    Θέλω τη γνώμη σου, χωρίς συμβουλές

    Θέλω να με εμπιστεύεσαι, χωρίς απαιτήσεις

    Θέλω τη βοήθειά σου, κι όχι ν΄αποφασίζεις για μένα

    Θέλω να με προσέχεις, χωρίς να με ακυρώνεις

    Θέλω να με κοιτάς, χωρίς να προβάλεις τον εαυτό σου σε μένα

    Θέλω να μ΄αγκαλιάζεις, χωρίς να με κάνεις να ασφυκτιώ

    Θέλω να μου δίνεις ζωντάνια, χωρίς να με σπρώχνεις

    Θέλω να με υποστηρίζεις, χωρίς να με φορτώνεσαι

    Θέλω να με προστατεύεις, χωρίς ψέματα

    Θέλω να πλησιάζεις χωρίς να εισβάλλεις

    Θέλω να ξέρεις τις πλευρές μου που πιο πολύ σε ενοχλούν. Να τις αποδέχεσαι και να μην προσπαθείς να τις αλλάξεις

    Θέλω να ξέρεις... πως σήμερα μπορείς να βασίζεσαι πάνω μου... xωρίς όρους

  • ΟΧΙ ΣΤΟ ΑΛΚΟΟΛ

  • ΟΧΙ ΣΤΗΝ internet ΕΞΑΡΤΗΣΗ

  • Ένα παιδί συμβουλεύει…

    Ένα παιδί δίνει 13 πολύτιμες συμβουλές στους γονείς του

    Ø Μη φοβάστε να είστε σταθεροί μαζί μου. Αυτό θα με κάνει να νιώθω περισσότερη σιγουριά.

    Ø Μη με παραχαϊδεύετε. Ξέρω πολύ καλά πως δεν πρέπει να μου δίνετε οτιδήποτε σας ζητώ. Σας δοκιμάζω μονάχα για να δω.

    Ø Μη με κάνετε να νιώθω μικρότερος απ΄ ότι είμαι. Αυτό με σπρώχνει να παριστάνω καμιά φορά το «σπουδαίο».

    Ø Μη μου κάνετε παρατηρήσεις μπροστά στον κόσμο, αν μπορείτε. Θα προσέξω περισσότερο αυτό που θα μου πείτε, αν μου μιλήσετε ήρεμα, μια στιγμή που θα είμαστε οι δυο μας.

    Ø Μη μου δημιουργείτε το συναίσθημα πως τα λάθη μου είναι αμαρτήματα. Μπερδεύονται έτσι μέσα μου όλες οι αξίες που έχω μάθει να αναγνωρίζω.

    Ø Μην πέφτετε σε αντιφάσεις. Με μπερδεύετε έτσι αφάνταστα και με κάνετε να χάνω την πίστη μου σε εσάς.

    Ø Μη με αγνοείτε, όταν σας κάνω ερωτήσεις, γιατί θα ανακαλύψετε πως θα αρχίσω να παίρνω τις πληροφορίες μου από άλλες πηγές.

    Ø Μην προσπαθείτε να με κάνετε να πιστέψω πως είστε τέλειοι ή αλάνθαστοι. Είναι μια δυσάρεστη έκπληξη για μένα, όταν ανακαλύπτω πως δεν είστε ούτε το ένα ούτε το άλλο.

    Ø Μη διανοηθείτε ποτέ πως θα πέσει η υπόληψή σας αν μου ζητήσετε συγγνώμη. Μια τίμια αναγνώριση του λάθους σας μου δημιουργεί πολύ θερμά αισθήματα απέναντί σας.

    Ø Μην ξεχνάτε πως μ΄ αρέσει να πειραματίζομαι. Χωρίς αυτό δεν μπορώ να ζήσω. Σας παρακαλώ παραδεχτείτε το.

    Ø Μην ξεχνάτε πόσο γρήγορα μεγαλώνω. Θα πρέπει να σας είναι δύσκολο να κρατήσετε το ίδιο βήμα με μένα, αλλά προσπαθήστε σας παρακαλώ.

    Ø Μην ξεχνάτε πως δεν θα μπορέσω να αναπτυχθώ χωρίς πολλή κατανόηση και αγάπη. Αυτό όμως δεν χρειάζεται να το πω, έτσι δεν είναι;

    Ø Μη μου λέτε ποτέ ψέματα!

  • Παιδί ή Ενήλικος;

  • Αυτοεκτίμηση, αυτή η… Άγνωστη!

    10 τρόποι για να βοηθήσετε το παιδί σας να εκτιμά τον εαυτό του.

    vΕπικοινωνήστε ανοιχτά με το παιδί σας.

    vΜάθετε να το ακούτε.

    vΣυμπεριλαμβάνε-τε το παιδί σας στις οικογενειακές συζητήσεις. Δείξτε του ότι εκτιμάτε τις απόψεις του.

    vΠροσπαθήστε να καταλάβετε την άποψη του παιδιού σας.

    vΔώστε στο παιδί σας ευθύνες κατάλληλες για την ηλικία του.

    vΒάλτε σταθερά όρια. Τα παιδιά θέλουν να ξέρουν τι περιμένουν οι άλλοι από αυτά.

    vΝα είστε γενναιόδωροι αλλά και ειλικρινείς όταν επαινείτε ή παροτρύνετε τα παιδιά.

    vΒοηθήστε το παιδί σας να θέσει στόχους και βοηθήστε το να τους πραγματοποιήσει.

    vΝα θυμάστε ότι η νίκη δεν είναι το παν. Το σημαντικό είναι η προσπάθεια.

    vΓίνετε θετικό πρότυπο. Αισθανθείτε περήφανος/η για τον εαυτό σας.

  • Μάς χρειάζονται!

  • «Αν ένα παιδί…» της Dorothy Law Nolte

    ☼Αν ένα παιδί ζει μέσα στην κριτική:
    Μαθαίνει να κατακρίνει
    ☼Αν ένα παιδί ζει μέσα στην έχθρα:
    Μαθαίνει να καυγαδίζει
    ☼Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ειρωνεία:
    Μαθαίνει να είναι ντροπαλό
    ☼Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ντροπή:
    Μαθαίνει να αισθάνεται ένοχο
    ☼Αν ένα παιδί ζει μέσα στην κατανόηση:
    Μαθαίνει να είναι υπομονετικό
    ☼Αν ένα παιδί ζει μέσα στον έπαινο:
    Μαθαίνει να εκτιμάει
    ☼Αν ένα παιδί ζει μέσα στη δικαιοσύνη:
    Μαθαίνει να είναι δίκαιο
    ☼Αν ένα παιδί ζει μέσα στην αποδοχή:
    Μαθαίνει να αγαπάει
    ☼Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ασφάλεια:
    Μαθαίνει να έχει πίστη στον εαυτό του και στους άλλους
    ☼Αν ένα παιδί ζει μέσα στην επιδοκιμασία:
    Μαθαίνει να εκτιμάει
    ☼Αν ένα παιδί ζει μέσα στην φιλία:
    Μαθαίνει να βρίσκει την αγάπη μέσα στον κόσμο
  • Όχι στις διακρίσεις!

  • “Πέτα μακριά το ραβδί σου!”

    Από το βιβλίο “Πέτα μακριά το ραβδί σου (Πειθαρχία χωρίς δάκρυα)” των Ρούντολφ Ντράικωρς & Περλ Κάσελ:

    “Το παιδί χρειάζεται ενθάρρυνση σαν το φυτό που χρειάζεται ήλιο και νερό”

    “Μπορούμε να αποδοκιμάζουμε τις πράξεις του παιδιού, χωρίς ν’ αποδοκιμάζουμε το ίδιο το παιδί”

    “Η ελευθερία βλασταίνει από το σπόρο της πειθαρχίας”

    “Μόνο σ’ ένα ήρεμο και συμφιλιωμένο περιβάλλον μπορεί το παιδί να αναπτύξει ελεύθερα την προσωπικότητά του και το δυναμικό του”

    “Η τιμωρία αφήνει να εννοηθεί οτι το παιδί από μόνο του δεν έχει αξία”

  • Στόχευε Ψηλά!

  • Εμείς οι Λίγοι

    Είμαστε εμείς οι ονειροπαρμένοι τρελλοί της γης

    με τη φλογισμένη καρδιά και τα έξαλλα μάτια

    Είμαστε οι αλύτρωτοι στοχαστές και οι τραγικοί ερωτευμένοι

    Χίλιοι ήλιοι κυλούνε μες στο αίμα μας

    κι ολούθε μας κυνηγά το όραμα του απείρου

    Η φόρμα δεν μπορεί να μας δαμάσει

    Εμείς ερωτευθήκαμε την ουσία του είναι μας

    και σ’ όλους μας τους έρωτες αυτήν αγαπούμε

    Είμαστε οι μεγάλοι ενθουσιασμένοι κι οι μεγάλοι αρνητές

    Κλείνουμε μέσα μας τον κόσμο όλο και δεν είμαστε τίποτα απ’αυτόν τον κόσμο

    Οι μέρες μας είναι μια πυρκαγιά κι οι νύχτες μας ένα πέλαγο

    Γύρω μας αντηχεί το γέλιο των ανθρώπων...

    (Γιώργος Μακρής)

  • Αφήστε να πετάξει!

  • Η επόμενη μέρα

    Επειδή κάθε δευτερόλεπτο μετράει

    πρέπει τώρα ν' αρχίσουμε να γράφουμε όλο και περισσότερα ποιήματα

    για να καθαρίσουμε το τοπίο από τον τρόμο, την απειλή και τον θάνατο

    πρέπει τώρα να εξορκίσουμε τους εφιάλτες που κρύβονται ακόμη μέσα στην ελευθερία

    έτοιμοι να μας πιουν όλο το αίμα

    κι επειδή όποιος σήμερα ξεχαστεί μέσα στον εαυτό του θα είναι αύριο λησμονιά και στάχτη

    πρέπει τώρα να μάθει τι θα πει εχθρός και αδικία

    διότι η πραγματικότητα δεν γίνεται κατανοητή χωρίς την κατανόηση της αθλιότητας και της απελπισίας

    κι επειδή κάθε δευτερόλεπτο μετράει πρέπει από τώρα να πάμε στο σχολείο της φαντασίας

    για να σώσουμε ξανά τα όνειρα.

    (Γιώργος Βέης)

  • Γίνε Αστέρι!

    Αν δεν μπορείς να είσαι πεύκο στην κορυφή του λόφου, χαμόδεντρο να γίνεις στην κοιλάδα, μα να γίνεις το πιο όμορφο χαμόδεντρο στου ρυακιού την όχθη. Γίνε θάμνος, αν δεν μπορείς δέντρο να είσαι.

    Κι αν δεν μπορείς να είσαι θάμνος, γίνε χλόη κι ομόρφαινε τις παρυφές του δρόμου. Αν δεν μπορείς να είσαι δρυς, γίνε μικρή φιλύρα αλλά η ομορφότερη κοντά στη λίμνη.

    Να γίνουμε όλοι καπετάνιοι δεν μπορούμε, χρειάζεται και πλήρωμα, έχει δουλειά για όλους, άφθονες δουλειές, μεγάλες και μικρές και πρέπει ο καθένας μας ό,τι μπορεί να κάνει.

    Αν δεν μπορείς να είσαι ο ήλιος, γίνε αστέρι, από το μέγεθος ούτε κερδίζεις ούτε χάνεις, να είσαι ο καλύτερος σ' αυτό που είσαι.

    (Douglas Malloch)

  • Αγαπάμε τα ζώα

  • Ένα παιδί μέσα μας

  • Η παιδική ηλικία είναι το βασίλειο της μεγάλης δικαιοσύνης και της βαθιάς αγάπης. Στα χέρια ενός παιδιού κανένα πράγμα δεν είναι σπουδαιότερο από κάποιο άλλο. Παίζει με μια χρυσή καρφίτσα ή με ένα λευκό λουλούδι. Δεν έχει φόβο της απώλειας.

    Για το παιδί ο κόσμος εξακολουθεί να είναι το όμορφο δοχείο μέσα στο οποίο δεν χάνεται τίποτα.

    Δεν αναγκάζει τα πράγματα να εγκατασταθούν κάπου. Τα αφήνει να διαβούν μέσα από τα χέρια του σαν αγέλη σκοτεινών νομάδων που περνούν κάτω από μιαν αψίδα θριάμβου. Για λίγο φωτίζονται μέσα στην αγάπη του και έπειτα σκοτεινιάζουν ξανά·

    ό,τι φωτίστηκε μέσα στην αγάπη του παραμένει εντός της σαν εικόνα που δεν πρόκειται να χαθεί.

    (Ράινερ Μαρία Ρίλκε)

  • Χωρίς διακρίσεις

  • Ευτυχείτε!

  • Μαθαίνεις

    Μετά από λίγο μαθαίνεις την ανεπαίσθητη διαφορά ανάμεσα στο να κρατάς το χέρι και να αλυσοδένεις μια ψυχή.

    Και μαθαίνεις πως αγάπη δε σημαίνει στηρίζομαι Και συντροφικότητα δε σημαίνει ασφάλεια

    Και αρχίζεις να μαθαίνεις πως τα φιλιά δεν είναι συμβόλαια Και τα δώρα δεν είναι υποσχέσεις

    Και αρχίζεις να δέχεσαι τις ήττες σου με το κεφάλι ψηλά και τα μάτια ορθάνοιχτα Με τη χάρη μιας γυναίκας και όχι με τη θλίψη ενός παιδιού

    Και μαθαίνεις να φτιάχνεις όλους τους δρόμους σου στο σήμερα, γιατί το έδαφος του αύριο είναι πολύ ανασφαλές για σχέδια…

    Και τα όνειρα πάντα βρίσκουν τον τρόπο να γκρεμίζονται στη μέση της διαδρομής

    Μετά από λίγο καιρό μαθαίνεις… Πως ακόμα κι η ζέστη του ήλιου μπορεί να σου κάνει κακό.

    Έτσι φτιάχνεις τον κήπο σου εσύ Αντί να περιμένεις κάποιον να σου φέρει λουλούδια

    Και μαθαίνεις ότι, αλήθεια, μπορείς να αντέξεις Και ότι, αλήθεια, έχεις δύναμη Και ότι, αλήθεια, αξίζεις

    Και μαθαίνεις… μαθαίνεις… με κάθε αντίο μαθαίνεις

    (Χόρχε Λουίς Μπόρχες)

  • Θυμούμαι μικρός κάθουμουν συχνά στο κατώφλι του σπιτιού μας, έλαμπε ο ήλιος, καίγουνταν ο αγέρας, σ' ένα μεγάλο σπίτι στη γειτονιά πατούσαν σταφύλια, μύριζε ο κόσμος μούστο, κι εγώ σφαλνούσα τα μάτια ευτυχισμένος, άπλωνα τις φούχτες και περίμενα, κι έρχουνταν ο Θεός, όσο ήμουν παιδί ποτέ δε με γέλασε, έρχουνταν, παιδί κι αυτός σαν και μένα, και μού 'βαζε στα χέρια τα παιχνιδάκια του τον ήλιο, το φεγγάρι, τον άνεμο. "Χάρισμά σου" μού 'λεγε "χάρισμά σου, παίξε μαζί τους, εγώ έχω κι άλλα." Άνοιγα τα μάτια, ο Θεός εξαφανίζουνταν μα απόμεναν στα χέρια μου τα παιχνιδάκια του.

    (Νίκος Καζαντζάκης, "Αναφορά στον Γκρέκο")

  • Ενώ εσύ μου φώναζες…

    Μου μάθαινες να σε φοβάμαι…

    Τραυμάτιζες την αυτοπεποίθηση μου…

    Μου μάθαινες ότι δεν είχα αξιοπρέπεια επειδή ήμουν μικρός…

    Μου μάθαινες να μην τολμάω, να μη δοκιμάζω, να μην προσπαθώ να ανακαλύπτω, να μην παίρνω πρωτοβουλίες, για να μη θυμώνεις…

    Με έκανες να νιώθω ασήμαντος και αδύναμος…

    Μου έδειχνες ότι δεν μπορούσα να σε εμπιστεύομαι…

    Μου μάθαινες ότι δεν μπορούσα να σου μιλήσω αν είχα κάποιο πρόβλημα ή κάποιος μου έκανε κακό, γιατί φοβόμουν πώς θα αντιδρούσες…

    Μου μάθαινες ότι όταν αγαπάμε κάποιον, έχουμε δικαίωμα να του φερόμαστε άσχημα…

    Η φωνή σου δεν με άφηνε να σκεφτώ τα λόγια σου…

    Ίδρωνα, η καρδιά μου χτυπούσε δυνατά, το στομάχι και τα αυτιά μου πονούσαν…

    Θύμωνα που δεν νοιαζόσουν για αυτά που ήθελα να σου πω…

    Αναρωτιόμουν που πήγε ο μπαμπάς μου…

    Mου μάθαινες να φωνάζω κι εγώ…

    Ήμουν μόνος μου…

    Σκεφτόμουν ότι δεν μ’ αγαπάς πια…

    Μου μάθαινες ότι επιτρέπεται να φέρομαι άσχημα σε κάποιον πιο αδύναμο από μένα…

    Μου μάθαινες πώς να φερθώ στα παιδιά μου όταν μεγαλώσω…

    Δεν φανταζόσουν τον αγώνα που πρέπει να δώσω τώρα που μεγάλωσα, για να μη γίνω σαν εσένα…   

  • Και τώρα είσαι

    και είμαι τώρα

    και είμαστε ένα μυστήριο

    που δε θα συμβεί ποτέ ξανά,

    ένα θαύμα που δεν έχει συμβεί

    ποτέ στο παρελθόν

    και λάμποντας αυτό το τώρα μας

    πρέπει να φτάσει στο τότε

    (E.E.Cummings)

Προσφορά στην Αγάπη το 2013…

… Δωσ’ μου το χέρι σου να το κοιμίσω.

Είναι παλτό ξεκούμπωτο η νύχτα

Προβιά σφαγμένου ζώου που ανασαίνει ακόμα

Κοιμήσου

Η καρδιά μου ξαγρυπνά

Σαν τη δική σου μυρωδιά κλαράκι δεν την έχει.

Μιχάλης Γκανάς

agalia.paidiki

Στις ξεκούμπωτες νύχτες που ταράζουν τον εφησυχασμό μας.
Στις χορτάτες, τις γιορτινές, που για κάποιους δεν χάραξαν.
Στο Παιδί, που πάντα εντός αγρυπνά…

Στην Αγάπη.

Την Άφθαρτη, τη Μυριάκριβη, τη Μόνη.

Σ’ αυτήν το 2013.
Προσφορά.
Στον Εαυτό που σιωπά και δακρύζει.
Ας γίνει και καλύτερος.

Άη-Βασίλης, ο Μέτοικος…

Ήρθε στο νου, έτσι αναπάντεχα – πλημμυρίδα από περίτεχνα καμωμένες ζωγραφιές όπως λιθογραφίες αγιασμένες από χέρια παιδικά -, καθώς στεκόμουν μπροστά στις προθήκες αγαπημένου βιβλιοπωλείου. Ανήμπορη να επιλέξω κι ολότελα παραδομένη στη μέθη των μύθων.

Αερικό γίνεται ο χρόνος σαν ξεφυλλίζω βιβλία παιδικά, τα οποία αλήθεια, είναι ζηλευτά στα χρώματα, στα λόγια, στις φιγούρες που αναδύονται μέσα από τις σελίδες και πιάνουνε χορό τριγύρω και «φέρνουνε τους μάγους στην καθημερινή σκηνή» με μιά αναπνοή! Μα τι αξολάτρευτα που είναι και πόσο εμπνευσμένοι οι δημιουργοί τους!

Ιστορίες γεμάτες εξαίσιους συμβολισμούς που’χουν θαρρείς για στόχο πιότερο τους μεγάλους, παρά τη φαντασία των πιτσιρικάδων, την οποία σαφώς και τέρπουν, ποιός αμφιβάλλει…

Παραμύθια – έργα τέχνης συχνά, που ανοίγουν διάπλατα τις πύλες αλλιώτικων, ολόφωτων κόσμων κι εσύ ο ενήλικος νιώθεις πως βουτάς δάχτυλα και ψυχή σε τόνους ζάχαρη άχνη και σε τεράστια δοχεία με μελοκάρυδο… Ναι, έτσι ακριβώς!

Τώρα, αλλού κίνησα και αλλού μ’ έβγαλε ο δρόμος… Λοξοδρόμησα έτσι που αφέθηκα στις λέξεις και στ’ αναγνώσματα. Λοιπόν, η θύμηση σας έλεγα, βγήκε πάλι μπροστά σα νοσταλγία που κραδαίνει τη γιρλάντα της χαράς. Φυλλομετρώντας παιδικά εικονογραφημένα ένα ολόκληρο απόγευμα, ακινητοποιημένη μέσα στο παραμυθοπανηγύρι, γύρεψα ένα βιβλίο που με είχε ταξιδέψει πολλά χρόνια πριν. Θυμάμαι τις απίστευτες ζωγραφιές του που με μάγεψαν, ήταν του Errol Le Cain, ενός μοναδικού καλλιτέχνη που δε ζεί πιά.

(Εικονογράφηση του Errol Le Cain για το Μαγεμένο Αυλό)

Σε έμμετρο λόγο το παραμύθι, λυπάμαι που το όνομα του συγγραφέα ξεγλιστράει από τη μνήμη, περιγράφει το τελευταίο ταξίδι του Άι-Βασίλη…

Απελπισμένος και βαθιά πικραμένος που ο κόσμος του φαντάζει ξένος πιά, αποφασίζει να μη ξαναμοιράσει τα δώρα του. Τα ξωτικά και τα νεραϊδόπουλα, οι τάρανδοι και το γερασμένο του έλκηθρο, όνειρο κι ανάγνωσμα, εικόνα και ελπίδα, βρίσκονται εν αχρηστία. Ο πλανήτης των ανθρώπων δεν τον χωράει. Οι απαιτήσεις τους σε τεχνολογικά επιτεύγματα και σύγχρονες κατασκευές, δε γίνεται να ικανοποηθούν. Τα καημένα τα ξωτικά νυχθημερόν κοπιάζουν στο δωροεργοστάσιο σμιλεύοντας το μέταλλο και σφυροκοπώντας το ξύλο. Από καλώδια και ασύρματα δίκτυα και τσιπάκια και «άλλης φύσεως υλικά», δε χαμπαριάζουν. Μα δεν εκπαιδεύτηκαν με στόχο κάποια… ηλεκτρονικά κατορθώματα αλλά για να σκορπούν τη μαγεία του παραμυθιού!

Έπειτα, το πανανθρώπινο ταξίδι του σκοντάφτει στα σημεία! Νέες ταυτότητες από δω, καινούργια βίζα από κει, έγγραφα, πιστοποιήσεις, διαβατήρια, έξτρα φόροι για τα δώρα, έλεγχος εξονυχιστικός από ειδικευμένα σώματα ασφάλειας… Άσε τα πάρε – δώσε με τους πύργους ελέγχου! Ακριβής τοποθέτηση του έλκηθρου, περιγραφή του συγκεκριμένου σημείου, των άστρων και των ουράνιων σωμάτων, χαρογραφημένη εναέρια διαδρομή για την αποφυγή αεροπλάνων και… και…

Οι άνθρωποι δε κάτω, στο έδαφος, καχύποπτοι και επιθετικοί. Αλλού τον κυνηγούν κακοποιοί, με μαχαίρι τον απειλούν «τη ζωή σου ή τον σάκκο σου», σε κάποια μέρη μάλιστα δεν πιστεύουν ότι είναι ο πραγματικός και τον φυλακίζουν ως απατεώνα! Άσε τη κόκκινη στολή που κινεί του κόσμου τις υποψίες!

Η τροφή των ταράνδων ως ιδιαίτερα επικίνδυνη κατάσχεται, τα ξωτικά χαρακτηρίζονται βαποράκια (!), κλήση για παράνομο παρκάρισμα τον περιμένει στο έλκηθρο, ντροπή και μοναξιά τον ακολουθεί.

Κι έτσι, αγαπητά μου παιδιά (που θα’λεγε κι η θεία Λένα), παίρνει την απόφαση να κάτσει στα… σύννεφά του και ν’ αντικρίζει τον κόσμο της ορθής λογικής και των μετρημένων συναισθημάτων, από μακριά.

Λυπηρό; Άλλο τόσο συμβολικό. Για τις ζωές μας. Και τις καρδιές μας.

Άλλο δεν έχω, παρά να τις ζεστάνω με ευχές:

Χρόνια λαμπερά σαν το χριστουγεννιάτικο αστέρι.
Φλογερά, όπως η κατακόκκινη ερμίνα του μυθικού παππούλη.
Να ‘χουν μια στάλα μέλι για γλύκα και απαλό αεράκι να τα ταξιδεύει. Να ‘χουν το βλέμμα και το χαμόγελο ενός παιδιού…
Που θέλει κι αντέχει και κρατάει μέσα του την πίστη
όπως το λευκό πανάκι της ειρήνης.
Όπως η φιγούρα της καλής Νεράϊδας και οι λατρεμένες μορφές των ηρώων μιας αγέραστης παιδικότητας, από τα κλασικά εικονογραφημένα!

Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο «λ-έξεις» (l-exeis.blogspot.com)

Η μέθη των μύθων και η αγέραστη παιδικότητά μας!

Γιορτινές Παραμυθίες, τροφή στο παιδί που αγρυπνά εντός μας…
«O Ευτυχισμένος Πρίγκηπας», του Oscar Wilde.

paramythi
Ψηλά πάνω από την πόλη, σε ένα μεγάλο βάθρο, στεκόταν το άγαλμα του Ευτυχισμένου Πρίγκηπα. Ήταν όλος επιχρυσωμένος με λεπτά φύλλα καθαρού χρυσού, για μάτια είχε δυο λαμπερά ζαφείρια και ένα μεγάλο κόκκινο ρουμπίνι έλαμπε στην λαβή του σπαθιού του. Πραγματικά τον θαύμαζαν πολύ. «Είναι όμορφος σαν ανεμοδούρα», είπε ένας απ’ τους δημοτικούς συμβούλους που ήθελε να ξεχωρίζει για το καλλιτεχνικό του γούστο, «όμως όχι το ίδιο χρήσιμος», πρόσθεσε επειδή φοβόταν ότι οι ταπεινότεροι άνθρωποι θα νόμιζαν ότι στερείται πρακτικής σκέψης, πράγμα που αυτός δεν το πίστευε καθόλου για τον εαυτό του.
«Γιατί δεν γίνεσαι σαν τον Ευτυχισμένο Πρίγκηπα;» ρώτησε μια πρακτική μητέρα το αγοράκι της που έκλαιγε ζητώντας το φεγγάρι. «Του Ευτυχισμένου Πρίγκηπα δεν του περνάει καν από το μυαλό να κλάψει, για οτιδήποτε».
«Χαίρομαι που κάποιος στον κόσμο είναι τόσο χαρούμενος», μουρμούρισε ένας δυστυχής, καθώς ατένιζε το θαυμάσιο άγαλμα.
«Μοιάζει σαν άγγελος», είπαν τα παιδιά του φιλόπτωχου καθώς βγαίναν από τον καθεδρικό με τους ακριβούς κατακόκκινους μανδύες τους και τις καθαρές λευκές φορεσιές τους.
«Κι εσύ πού το ξέρεις;», είπε ο Δάσκαλος των Μαθηματικών, «ποτέ σου δεν έχεις δει άγγελο».
«Μα! Έχουμε δει στα όνειρά μας», απάντησε ένα απ’ τα παιδιά – και ο Δάσκαλος των Μαθηματικών συνοφρυώθηκε και τα κοίταξε πολύ αυστηρά, καθώς εκείνος δεν ενέκρινε τα παιδικά όνειρα.
 
Μια νύχτα, πέταξε εκεί κοντά στην πόλη ένα μικρό Χελιδόνι. Οι φίλοι του είχαν πάει στην Αίγυπτο πριν έξι βδομάδες, μα αυτός είχε μείνει πίσω, επειδή ήταν ερωτευμένος με την πιο όμορφη Κουφαηδόνα. Είχαν συναντηθεί νωρίς την άνοιξη, καθώς πέταγε πάνω απ’ τον ποταμό ακολουθώντας ένα μεγάλο κίτρινο σκόρο, και μαγεύτηκε τόσο από την λεπτοκαμωμένη μέση της που σταμάτησε για να της μιλήσει.
«Να σ’ αγαπήσω;» είπε το Χελιδόνι, που του άρεσε να μπαίνει αμέσως στο ψητό, και η Κουφαηδόνα του ‘κανε μια μικρή υπόκλιση. Κι έτσι το Χελιδόνι πέταξε γύρω της, αγγίζοντας το νερό με τα φτερά του και κάνοντας ασημένια κυματάκια. Αυτός ήταν ο έρωτάς τους και διήρκησε όλο το καλοκαίρι.
«Είναι γελοίος δεσμός», τιτίβισαν τα άλλα Περιστέρια, «αυτή δεν έχει καθόλου λεφτά και έχει κι ένα σωρό συγγενείς» – στ’ αλήθεια ο ποταμός ήταν γεμάτος Κουφαηδόνια. Μετά, ήρθε το φθινόπωρο κι όλα πέταξαν μακρυά.
Αφού έφυγαν ένιωθε μόνος, κι άρχισε να κουράζεται απ’ την αγαπημένη του. «Δεν συζητάει καθόλου», είπε, «και φοβάμαι ότι είναι μια κοκέτα, επειδή πάντα φλερτάρει με τον άνεμο». Και σίγουρα, όποτε φύσαγε ο άνεμος, η Κουφαηδόνα έκανε τις πιο χαριτωμένες ελαφρές υποκλίσεις. «Παραδέχομαι ότι είναι εγχώριο πτηνό», συνέχισε, «αλλά εγώ είμαι αποδημητικό και μου αρέσουν τα ταξίδια. Συνεπώς θα λατρεύει τα ταξίδια και η γυναίκα μου».
«Θα πετάξεις μακριά μαζί μου;» την ρώτησε, μα η Κουφαηδόνα κούνησε το κεφάλι της αρνητικά, ήταν πολύ συνδεδεμένη συναισθηματικά με το σπίτι της.
«Έπαιξες με την αγάπη μου», της είπε. «Φεύγω για τις Πυραμίδες. Έχε γεια!» και πέταξε μακρυά.
Όλη τη μέρα πετούσε και την νύχτα έφτασε στην πόλη. «Πού θα με δεχτούν;» είπε, «ελπίζω η πόλη να έχει κάνει τις κατάλληλες προετοιμασίες».
Και τότε είδε το άγαλμα στο ψηλό βάθρο. «Εκεί θα φωλιάσω», είπε, «είναι ένα ιδανικό μέρος, με πολύ καθαρό αέρα». Και βολεύτηκε ανάμεσα στα παπούτσια του Ευτυχισμένου Πρίγκηπα.
«Έχω χρυσή κρεβατοκάμαρα», είπε απαλά στον εαυτό του και κοίταξε τριγύρω, καθώς προετοιμαζόταν να κοιμηθεί. Μα καθώς έβαζε το κεφάλι του κάτω απ’ την φτερούγα του έπεσε πάνω του μια μεγάλη σταγόνα νερό. «Τι παράξενο!», είπε, «δεν υπάρχει ούτε ένα σύννεφο στον ουρανό, τα αστέρια λάμπουν, κι όμως βρέχει. Το κλίμα στην βόρεια Ευρώπη είναι πραγματικά φρικτό. Η Κουφαηδόνα έβρισκε την βροχή όμορφη, αλλά αυτό ήταν απλά ο εγωισμός της».
Και τότε έπεσε άλλη μια σταγόνα.
«Μα αυτό το άγαλμα δεν μπορεί ούτε την βροχή να εμποδίζει;» είπε. «Πρέπει να βρω μια καλή καμινάδα να φωλιάσω» και αποφάσισε να πετάξει μακριά.
Αλλά πριν προλάβει να ανοίξει τα φτερά του, έπεσε και τρίτη σταγόνα, κι όταν κοίταξε ψηλά, είδε, α! Τι ήταν αυτό που είδε;
Τα μάτια του Ευτυχισμένου Πρίγκηπα ήταν γεμάτα δάκρυα και τα δάκρυα κυλούσαν στα χρυσαφένια μάγουλά του. Το πρόσωπό του φάνταζε τόσο όμορφο στο σεληνόφως που το Χελιδόνι γέμισε οίκτο.
«Ποιος είσαι;» ρώτησε.
«Είμαι ο Ευτυχισμένος Πρίγκηπας».
«Και τότε γιατί κλαις;» ρώτησε το χελιδόνι, «με κατάβρεξες»!
 
«Τότε που ζούσα και είχα ανθρώπινη καρδιά», απάντησε το άγαλμα, «δεν ήξερα τι είναι τα δάκρυα, επειδή ζούσα στο παλάτι του Sans-Souci, όπου η λύπη δεν έβρισκε είσοδο να μπει. Την ημέρα έπαιζα με τους φίλους μου στο κήπο, και το απόγευμα ήμουν πρώτος στο χορό στη Μεγάλη Αίθουσα. Γύρω απ’ τον κήπο υπήρχε ψηλός τοίχος, μα ποτέ δεν νοιάστηκα να ρωτήσω τι υπήρχε παραέξω, όλα ήταν πανέμορφα για μένα. Οι αυλικοί μου με φώναζαν απλά Ευτυχισμένο Πρίγκηπα, και ευτυχισμένος στ’ αλήθεια ήμουν, αν η ευχαρίστηση είναι το ίδιο με την ευτυχία. Έτσι έζησα, και έτσι πέθανα. Και τώρα που είμαι νεκρός με στήσανε εδώ τόσο ψηλά, που μπορώ να δω όλη την ασχήμια και όλη την δυστυχία της πόλης μου, και αν κι η καρδιά μου είναι από μολύβι, δε μπορώ παρά να κλαίω».
«Τι! Δεν είναι ατόφιο χρυσάφι;» σκέφτηκε το Χελιδόνι. Ήταν πολύ ευγενικό και δεν έκανε φωναχτά προσωπικά σχόλια.
 
«Μακριά», συνέχισε το άγαλμα με την μπάσα μελωδική φωνή του, «μακριά σε ένα σοκάκι υπάρχει ένα φτωχόσπιτο. Ένα απ’ τα παράθυρα του είναι ανοιχτό, και βλέπω μια γυναίκα να κάθεται σε ένα τραπέζι. Το πρόσωπό της είναι αδύνατο και κουρασμένο, κι έχει τραχιές, κόκκινες παλάμες, όλες τρυπημένες απ’ την βελόνα, επειδή είναι ράφτρα. Κεντάει λουλούδια του πάθους σε μια τουαλέτα από σατέν για την πιο όμορφη δεσποινίδα επί των τιμών της Βασίλισσας, που θα το φορέσει στον επόμενο Βασιλικό Χορό. Σε ένα κρεβάτι στη γωνία του δωματίου ένα άρρωστο αγόρι είναι ξαπλωμένο. Έχει πυρετό και ζητάει πορτοκάλια. Η μητέρα του έχει να του δώσει μόνο νερό απ’ το ποτάμι, και το μικρό αγόρι κλαίει. Χελιδόνι, Χελιδόνι, Χελιδονάκι, θα βγάλεις το ρουμπίνι απ΄τη λαβή του σπαθιού μου; Τα πόδια μου είναι σφαλισμένα σ’ αυτό το βάθρο και δεν μπορώ να κινηθώ».
«Με περιμένουν στην Αίγυπτο», είπε το Χελιδόνι. «Οι φίλοι μου πετούν πάνω απ’ τον Νείλο, και μιλούν στα μεγάλα νούφαρα. Σύντομα θα κοιμηθούν στον τάφο του μεγάλου Φαραώ. Ο ίδιος ο Φαραώ βρίσκεται εκεί στο πολύχρωμο φέρετρό του. Είναι τυλιγμένος σε κίτρινο λινό και είναι ταριχευμένος με αρώματα. Γύρω απ’ τον λαιμό του υπάρχει μια αλυσίδα με χλωμούς πράσινους νεφρίτες, και τα χέρια του μοιάζουν με μαραμένα φύλλα».

«Χελιδόνι, Χελιδόνι, Χελιδονάκι», είπε ο Πρίγκιπας, «δε θα μείνεις μαζί μου για ένα βράδι, να γίνεις ο αγγελιοφόρος μου; Το αγόρι διψάει τόσο πολύ, και η μητέρα του είναι τόσο λυπημένη».
«Δεν νομίζω ότι μου αρέσουν τα μικρά παιδιά», απάντησε το Χελιδόνι. «Πέρσι το καλοκαίρι που έμενα στον ποταμό, ήρθαν εκεί δυο αγενή αγόρια, τα παιδιά του μυλωνά, και μου πέταγαν πέτρες κάθε μέρα. Ποτέ δεν με πέτυχαν, φυσικά, τα χελιδόνια πετάμε πάρα πολύ καλά, άσε που κατάγομαι από οικογένεια που ‘ναι διάσημη για την σβελτάδα. Αλλά όπως και να το πάρεις ήταν μια σοβαρή ένδειξη ασέβειας».
Αλλά ο Ευτυχισμένος Πρίγκηπας φάνηκε τόσο λυπημένος που το Χελιδονάκι το μετάνιωσε. «Κάνει πολύ κρύο εδώ, αλλά θα μείνω μαζί σου για ένα βράδι και θα γίνω ο αγγελιοφόρος σου».
«Σ’ ευχαριστώ, Χελιδονάκι», είπε ο Πρίγκηπας.
 Έτσι λοιπόν το Χελιδόνι διάλεξε ένα μεγάλο ρουμπίνι από το σπαθί του Πρίγκηπα και πέταξε κουβαλώντας το στο ράμφος του πάνω απ’ τις σκεπές της πόλης.
Πέρασε πάνω από το καμπαναριό, που ήταν στολισμένος με λευκούς αγγέλους από μάρμαρο. Πέρασε πάνω από το παλάτι και άκουσε την μουσική του χορού. Μια όμορφη κοπέλα βγήκε στην βεράντα με τον αγαπημένο της. «Τι υπέροχα που είναι τα αστέρια», της είπε, «και τι υπέροχη που είναι η αγάπη!»
«Ελπίζω το φόρεμά μου να είναι εγκαίρως έτοιμο για τον Βασιλικό Χορό», του απάντησε εκείνη, «παρήγγειλα να το κεντήσουν με λουλούδια του πάθους αλλά η ράφτρα είναι τόσο τεμπέλα».
 
 Πέταξε πάνω από τον ποταμό και είδε τα φανάρια να κρέμονται απ’ τους ιστούς των πλοίων. Πέρασε πάνω από το Γκέτο, και είδε γέρους Εβραίους να κάνουν παζάρια και να ανταλλάσσουν χρήματα. Τέλος έφτασε στο φτωχόσπιτο και κοίταξε μέσα. Το αγόρι έτρεμε απ’ τον πυρετό στο κρεβάτι του, και η μητέρα του είχε αποκοιμηθεί από την κούραση. Μέσα μπήκε και άφησε το μεγάλο ρουμπίνι στο τραπέζι δίπλα στη δαχτυλήθρα της. Μετά πέταξε απαλά γύρω από το κρεβάτι, ανέμισε τα φτερά του για να δροσίσει το μέτωπο του αγοριού. «Τι δροσιά που νιώθω» είπε το αγόρι, «μάλλον αναρρώνω» είπε, και βυθίστηκε σε ένα γαλήνιο ύπνο.
Στη συνέχεια το Χελιδόνι πέταξε πίσω στον Ευτυχισμένο Πρίγκηπα και του είπε τι είχε κάνει. «Παράξενο», παρατήρησε, «αλλά νιώθω πιο ζεστά τώρα, κι ας έχει τόσο κρύο».
«Είναι που έκανες μια καλή πράξη», είπε ο Πρίγκιπας. Και το Χελιδονάκι άρχισε να σκέφτεται και έπεσε να κοιμηθεί. Η σκέψη πάντα τον αποκοίμιζε.
Όταν ήρθε η μέρα πέταξε στο ποτάμι και έκανε μπάνιο. «Τι καταπληκτικό φαινόμενο», είπε ο Καθηγητής Ορνιθολογίας καθώς περνούσε τη γέφυρα. «Ένα χελιδόνι μες στο καταχείμωνο!» Κι έγραψε μια μεγάλη επιστολή σχετικά με το θέμα στην τοπική εφημερίδα. Όλοι στην πόλη παπαγάλιζαν φράσεις από την επιστολή, επειδή ήταν γεμάτη παράξενες λέξεις που δεν μπορούσαν να κατανοήσουν.
«Απόψε πάω στην Αίγυπτο», είπε το Χελιδόνι, και είχε μεγάλα κέφια που το σκεφτόταν. Είχε πάει σε όλα τα δημόσια μνημεία, έκατσε μάλιστα πολύ ώρα πάνω στο καμπαναριό της εκκλησίας. Όποτε πήγαινε εκεί τα Σπουργίτια τιτίβιζαν και έλεγαν μεταξύ τους, «Τι εκλεκτός ξένος!» και το Χελιδόνι το απολάμβανε πολύ αυτό.
Όταν βγήκε το φεγγάρι πέταξε πίσω στον Ευτυχισμένο Πρίγκιπα. «Έχεις καμιά παραγγελία για την Αίγυπτο;» φώναξε, «τώρα ξεκινάω».

«Χελιδόνι, Χελιδόνι, Χελιδονάκι», είπε ο Πρίγκηπας, «δε θα μείνεις μαζί μου άλλο ένα βράδυ;»
«Με περιμένουν στην Αίγυπτο», απάντησε το Χελιδόνι. «Αύριο οι φίλοι μου κι εγώ θα πετάξουμε στον Δεύτερο Καταράκτη. Ο ιπποπόταμος ζαρώνει εκεί ανάμεσα στα βούρλα, και στο μεγάλο θρόνο από γρανίτη κάθεται ο Θεός Μέμνων. Όλη την νύχτα κοιτάει τα αστέρια, και όταν το πρωινό αστέρι λάμψει, βγάζει μια κραυγή χαράς και μετά μένει ήσυχος. Το μεσημέρι, τα κίτρινα λιοντάρια έρχονται στην άκρη του νερού για να πιουν. Τα μάτια τους μοιάζουν με πράσινο βήρυλλο και ο βρυχηθμός τους είναι πιο δυνατός απ’ την βουή του καταρράκτη.«

«Χελιδόνι, Χελιδόνι, Χελιδονάκι», είπε ο Πρίγκηπας, «μακριά στην πόλη βλέπω ένα νεαρό άντρα σε μια άθλια σοφίτα. Σκύβει πάνω από ένα γραφείο γεμάτο χαρτιά και σε ένα ποτήρι δίπλα του, έχει ένα μπουκέτο μαραμένες βιολέτες. Τα μαλλιά του είναι καστανά και κατσαρά, τα χείλη του είναι κόκκινα σαν τη ροδιά, κι έχει μεγάλα ονειροπόλα μάτια. Προσπαθεί να τελειώσει ένα θεατρικό για τον Σκηνοθέτη του Θεάτρου, αλλά έχει παγώσει και του είναι αδύνατο να γράψει πλέον. Δεν έχει φωτιά στο τζάκι και η πείνα τον έχει μισολιπόθυμο».
«Θα περιμένω μαζί σου για άλλη μια νύχτα», είπε το Χελιδόνι που στ’ αλήθεια ήταν καλόκαρδο. «Να του πάω άλλο ένα ρουμπίνι;»
«Αλίμονο! Δεν έχω άλλο ρουμπίνι πια», είπε ο Πρίγκηπας, «μόνο τα μάτια μου, μου έχουν μείνει. Είναι φτιαγμένα από σπάνια ζαφείρια, που τα έφεραν από την Ινδία πριν χίλια χρόνια. Βγάλε το ένα τους και πάν’ το σ’ εκείνον. Θα το πουλήσει στον κοσμηματοπώλη και θα αγοράσει φαγητό και καυσόξυλα, για να τελειώσει το θεατρικό του».
«Καλέ μου Πρίγκηπα, δεν μπορώ να το κάνω αυτό», είπε το Χελιδόνι κι άρχισε να κλαίει.
«Χελιδόνι, Χελιδόνι, Χελιδονάκι», είπε ο Πρίγκηπας, «κάνε όπως προστάζω».
Έτσι το Χελιδόνι έβγαλε το ένα ζαφειρένιο μάτι του Πρίγκηπα και πέταξε στη σοφίτα. Ήταν πολύ εύκολο να μπει μέσα, επειδή είχε μια τρύπα στη στέγη. Χίμηξε μέσα απ’ την τρύπα και βρέθηκε στο δωμάτιο. Ο νεαρός είχε καλύψει το κεφάλι του με τα χέρια του απελπισμένος, και δεν άκουσε το φτερούγισμα του πουλιού, μα όταν σήκωσε το βλέμα του βρήκε το πανέμορφο ζαφείρι ανάμεσα στις μαραμένες βιολέτες.
«Άρχισαν να με εκτιμούν», είπε, «αυτό είναι από κάποιον μεγάλο θαυμαστή μου. Τώρα μπορώ να ολοκληρώσω το θεατρικό μου», και φαινόταν κάμποσο χαρούμενος.
KONICA MINOLTA DIGITAL CAMERA
Την άλλη μέρα το Χελιδόνι πέταξε στο λιμάνι. Στάθηκε στο κατάρτι ενός μεγάλου σκάφους και παρακολούθησε τους ναυτικούς που έβγαζαν με σχοινιά μεγάλα κιβώτια από το αμπάρι. «Φεύγω για Αίγυπτο!» φώναξε το Χελιδόνι, μα κανείς δεν νοιάστηκε, και όταν βγήκε το φεγγάρι πέταξε πίσω στον Ευτυχισμένο Πρίγκηπα.
«Ήρθα να σε αποχαιρετήσω», του φώναξε.
«Χελιδόνι, Χελιδόνι, Χελιδονάκι», είπε ο Πρίγκηπας, «δε θα κάτσεις μαζί μου άλλη μια νύχτα;»
«Είναι χειμώνας», απάντησε το Χελιδόνι, «και σύντομα το κρύο του χιονιού θα φτάσει κι εδώ. Στην Αίγυπτο ο ήλιος είναι ζεστός πάνω στους πράσινους φοίνικες, και οι κροκόδειλοι στέκονται νωχελικά στη λάσπη. Οι σύντροφοί μου φτιάχνουν φωλιά στον Ναό του Μπααλμπέκ και τα μωβ και τα λευκά περιστέρια τους παρακολουθούν και γουργουρίζουν το ένα στο άλλο. Καλέ μου Πρίγκηπα, πρέπει να σε αφήσω, μα δε θα σε ξεχάσω ποτέ και την επόμενη άνοιξη θα επιστρέψω με δυο πανέμορφους πολύτιμους λίθους για να αντικαταστήσουμε αυτούς που χάρισες. Το ρουμπίνι θα ‘ναι πιο κόκκινο απ’ το κόκκινο τριαντάφυλλο και το ζαφείρι θα ναι μπλε σαν τον ωκεανό».
«Στην πλατεία εκεί κάτω», είπε ο Ευτυχισμένος Πρίγκηπας, «στέκει ένα κοριτσάκι που πουλάει σπίρτα. Της έπεσαν τα σπίρτα κάτω, βραχήκαν και χαλάσαν όλα. Δεν έχει παπούτσια ή κάλτσες και το κεφαλάκι της είναι χωρίς σκουφάκι. Βγάλε και το άλλο μάτι μου και δώσ’ της το, έτσι θα γλυτώσει το ξύλο απ’ τον πατέρα της».
«Θα μείνω μαζί σου άλλη μια νύχτα», είπε το Χελιδόνι, «αλλά δεν μπορώ να σου βγάλω το μάτι. Θα είσαι εντελώς τυφλός μετά».
«Χελιδόνι, Χελιδόνι, Χελιδονάκι», είπε ο Πρίγκηπας, «κάνε όπως προστάζω».
 Έτσι έβγαλε και το δεύτερο μάτι του Πρίγκηπα και πέταξε με ορμή. Με μια βουτιά πέρασε δίπλα απ’ το κοριτσάκι με τα σπίρτα και άφησε τον πολύτιμο λίθο στην παλάμη της. «Τι όμορφο γυαλάκι», είπε το κοριτσάκι κι έτρεξε σπίτι της γελώντας.
Το Χελιδόνι γύρισε τότε στον Πρίγκηπα. «Είσαι τυφλός τώρα», είπε, «και θα μείνω μαζί σου να σε προσέχω».
«Όχι, Χελιδονάκι», είπε ο καϋμένος Πρίγκηπας, «πρέπει να φύγεις για την Αίγυπτο».
«Θα μείνω μαζί σου για πάντα, να σε προσέχω», είπε το Χελιδόνι και κοιμήθηκε στα πόδια του Πρίγκηπα.Όλη την επόμενη μέρα κάθισε στον ώμο του Πρίγκηπα και του είπε ιστορίες από μακρινούς παράξενους τόπους. Του είπε πόσο κόκκινος είναι ο ίβις, που στέκεται σε σειρές με τους φίλους του στον Νείλο και πιάνουν τα χρυσόψαρα με τα ράμφη τους, για την Σφίγγα, που είναι παλιά όσο κι ο κόσμος, ζει στην έρημο και ξέρει τα πάντα, για τους εμπόρους που προχωρούν αργά δίπλα στις καμήλες τους και κρατούν κόκκινα κορδόνια στα χέρια τους, για τον Βασιλιά των Βουνών της Σελήνης, που είναι μαύρος σαν τον έβενο και λατρεύει ένα μεγάλο κρύσταλο, για ένα μεγάλο πράσινο φίδι που κοιμάται σε ένα φοινικόδεντρο και έχει είκοσι ιερείς που το ταΐζουν με κερύθρα, και για τους Πυγμαίους που ταξιδεύουν πάνω σε μεγάλα πλατιά φύλλα σε μια λίμνη και έχουν πάντοτε πόλεμο με τις πεταλούδες.
«Αγαπημένο μου Χελιδονάκι», είπε ο Πρίγκηπας, «μου λες θαυμαστές ιστορίες, αλλά πιο θαυμαστό απ’ όλα είναι πόσο υποφέρουν οι άνδρες και οι γυναίκες. Η Δυστυχία είναι το μεγαλύτερο Μυστήριο. Πέταξε πάνω από την πόλη μου, Χελιδονάκι, και πες μου τι θα δεις».
 
Έτσι το Χελιδόνι πέταξε πάνω απ’ τη μεγάλη πόλη και είδε τους πλούσιους να γιορτάζουν στα όμορφα σπίτια τους, ενώ οι ζητιάνοι έστεκαν έξω από τους φράχτες των κήπων τους. Πέταξε σε σκοτεινά σοκάκια και είδε τα λευκά προσωπάκια παιδιών που πεινούσαν, κοιτάζοντας άτονα τους μαύρους δρόμους. Κάτω από το τόξο μια γέφυρας είδε δυο αγοράκια που είχαν ξαπλώσει αγκαλιασμένα για να ζεσταθούν. «Αχ πόσο πεινούμε!» μονολογούσαν. «Απαγορεύεται να ξαπλώνετε εκεί», φώναξε ο Φύλακας και απομακρύνθηκε στην βροχή.
Μετά επέστρεψε στον Πρίγκιπα και του διηγήθηκε όσα είχε δει.
«Είμαι επιχρυσωμένος με φύλλα από ατόφιο χρυσάφι», είπε ο Πρίγκηπας, «πρέπει να τα βγάλεις ένα-ένα, και να τα δώσεις στους φτωχούς μου. Οι ζωντανοί πάντα νομίζουν ότι ο χρυσός μπορεί να τους κάνει ευτυχισμένους».
Φύλλο το φύλλο, το Χελιδόνι έβγαζε το χρυσάφι μέχρι που ο Ευτυχισμένος Πρίγκηπας έμοιαζε αρκετά μουντός και γκρίζος. Φύλλο-φύλλο τα έδινε στους φτωχούς και τα πρόσωπα των παιδιών έγιναν πιο ροδαλά
και γελούσαν παίζοντας στους δρόμους. «Έχουμε ψωμί να φάμε!» φώναζαν.
Κατόπιν ήρθε το χιόνι, και μετά το χιόνι ήρθε ο παγετός. Οι δρόμοι έμοιαζαν λες κι ήταν από ασήμι, λαμπεροί και γυαλιστεροί. Μεγάλοι παγοκρύσταλλοι σαν κρυστάλλινα ξιφίδια κρεμόντουσαν απ’ τις στέγες των σπιτιών, όλοι τριγύριζαν φορώντας γούνες και τα αγοράκια φορούσαν κόκκινα σκουφιά και έκαναν πατινάζ στον πάγο.
Το καϋμένο Χελιδονάκι κρύωνε όλο και πιο πολύ, αλλά δεν άφηνε τον Πρίγκηπα, τον αγαπούσε πάρα πολύ. Μάζευε ψίχουλα έξω απ’ τον φούρνο και όταν δεν έβλεπε ο φούρναρης προσπαθούσε να ζεσταθεί χτυπώντας τις φτερούγες του. Μα στο τέλος κατάλαβε ότι θα πέθαινε. Είχε δύναμη ίσα-ίσα να πετάξει ως τον ώμο του Πρίγκηπα για μια τελευταία φορά. «Αντίο καλέ μου Πρίγκηπα!», μουρμούρισε, «μπορώ να φιλήσω το χέρι σου;»
«Χαίρομαι που θα πας τελικά στην Αίγυπτο, Χελιδονάκι», είπε ο Πρίγκηπας, «έμεινες πάρα πολύ καιρό, αλλά φίλησέ με στα μάγουλα επειδή σε αγαπώ».
«Δεν πάω στην Αίγυπτο», είπε το Χελιδόνι, «πάω στον Οίκο του Θανάτου. Ο Θάνατος είναι ο αδελφός του Ύπνου, έτσι δεν είναι;»
Φίλησε τον Ευτυχισμένο Πρίγκηπα στα μάγουλα και έπεσε νεκρό στα πόδια του.
Εκείνη τη στιγμή ένας παράξενος ήχος ακούστηκε μέσα στο άγαλμα, σαν να σπάει κάτι. 
Η μολυβένια καρδιά του Πρίγκηπα είχε σπάσει στα δύο. Σίγουρα ήταν φοβερά δυνατός ο παγετός.
Νωρίς το επόμενο πρωί ο Δήμαρχος προχωρούσε στην πλατεία, συντροφιά με τους Δημοτικούς Συμβούλους. Καθώς περάσαν από το βάθρο κοίταξαν ψηλά το άγαλμα: «Συμφορά! Πώς ξέπεσε έτσι ο Ευτυχισμένος Πρίγκηπας!» είπε.
«Ξέπεσε πολύ!» φώναξαν και οι Δημοτικοί Σύμβουλοι, που πάντοτε συμφωνούσαν με τον Δήμαρχο και κοιτούσαν το άγαλμα.
«Το ρουμπίνι έπεσε απ’ το σπαθί του, τα μάτια του λείπουν και ο χρυσός έχει χαθεί», είπε ο Δήμαρχος, «μάλιστα, έχει τα ίδια χάλια με τους ζητιάνους!»
«Τα ίδια χάλια με τους ζητιάνους», είπαν οι Δημοτικοί Σύμβουλοι.
‘Έχει κι όλας ένα νεκρό πουλί δίπλα στα παπούτσια του!» συνέχισε ο Δήμαρχος. «Πρέπει να εκδώσουμε μια δημόσια διακήρυξη ότι τα πουλιά δεν επιτρέπεται να πεθαίνουν εδώ». Και ο Γραμματέας του Δήμου σημείωσε την πρόταση.
Έτσι γκρέμισαν το άγαλμα του Ευτυχισμένου Πρίγκηπα. «Αφού δεν είναι πια όμορφος, δεν είναι πια χρήσιμος», είπε ο Καθηγητής Καλών Τέχνων στο Πανεπιστήμιο.
Μετά έλιωσαν το άγαλμα σε μια υψικάμινο και ο Δήμαρχος συνεδρίασε με το Σώμα για να αποφασιστεί τι θα κάνουν το μέταλλο. «Πρέπει να φτιάξουμε άλλο άγαλμα, φυσικά και θα είναι ένα άγαλμα δικό μου».
«Δικό μου», είπε κάθε μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου και μαλώσαν μεταξύ τους. Τελευταία φορά που τους άκουσα, ακόμα μαλώνανε.
«Τι παράξενο πράγμα!» είπε ο επόπτης των εργατών στο χυτήριο. «Αυτή η σπασμένη καρδιά από μολύβι δεν λιώνει στην υψικάμινο. Πρέπει να την ξεφορτωθούμε». Έτσι την πέταξαν σε μια σκονισμένη στοίβα που είχαν πετάξει και το νεκρό Χελιδόνι.
 
 «Φέρε μου τα δυο πολυτιμότερα πράγματα της πόλης», είπε ο Θεός σε έναν από τους Αγγέλους Του, και ο Άγγελος Του έφερε την μολυβένια καρδιά και το νεκρό πουλί.
«Διάλεξες σωστά», είπε ο Θεός, «επειδή στον κήπο μου του Παραδείσου αυτό το μικρό πουλί θα κελαηδάει για πάντα και στη χρυσή μου πόλη ο Ευτυχισμένος Πρίγκηπας θα με δοξάζει.»
 

christmas_angel_by_babsartcreations-d5o6sbw

Συγ-χωρούν όλοι στο σχολείο;

Κείμενο για ν’ ακουμπά κανείς, να διακινεί εντός του όσα μες στα σχολεία καταγράφονται και να φωτίζεται στην προοπτική μιας κοινωνικής συμβίωσης χωρίς βία. Δεν είναι καινούργιο αυτό το κείμενο του Γιάννη Πανούση*, αλλά παραμένει μονίμως επίκαιρο.

ineedlove1

Ας κρατήσουμε το παράθυρο ανοιχτό

Ίσως έτσι το φως κουράζεται λιγότερο

να μπει στο δωμάτιο

Τάσος Κουράκης, Ιερωτικόν

1. Η πρόληψη της παραβατικότητας στο σχολείο συνδέεται άρρηκτα με την εκπαιδευτική πολιτική (αρκεί να μη λειτουργεί το εκπαιδευτικό σύστημα ως αποκλειστικός θεσμός κοινωνικού ελέγχου) αλλά και με μια κοινοτική εκπαιδευτική οικολογία (που εντάσσει τη σχολική μονάδα στον κοινωνικό   ιστό). Οι εντάσεις και οι συγκρούσεις μέσα στο σχολικό περιβάλλον δεν παραπέμπουν υποχρεωτικά στην «εγκληματική βία», αφού τα υφέρποντα ή και εμφανή κίνητρα συνδέονται περισσότερο με το γόητρο, το   παληκαριλιρίκι, την ισχύ, την εξουσία ή ακόμα με την ανισότητα και την υποβάθμιση. Πέρα, δηλαδή, από τα όποια ατομικά χαρακτηριστικά δράστη/δραστών και θύματα/θυμάτων, το κοινωνικό πολιτισμικό και σχολικό οικοσύστημα καθορίζει τους όρους και τους τρόπους εμφάνισης  του φαινομένου. Το πέρασμα από την πειθαρχία επί των μαθητών στη   διαχείριση της τάξης πρέπει να στηρίζεται στην πρόληψη, τη συμβολική   διάδραση, στη δυναμική της ομάδας, στην οικολογική προσέγγιση.

Σε κάθε περίπτωση, εάν και εφόσον το σχολείο εξακολουθεί να είναι χώρος ελεύθερης μάθησης και όχι υποχρεωτικού εγκλεισμού, εάν γνωρίζει και μπορεί να (δια)χειριστεί τα πολιτισμικά σοκ που προκαλούνται από την είσοδο διαφορετικής προέλευσης μαθητών στην τάξη, εάν δεν αντιμετωπίζει τον ατίθασο νέο ως (εσωτερικό;) εχθρό, τότε υπάρχει πεδίο για διαχείριση τον εντάσεων.

Εντέλει το σχολείο μπορεί να προκαλέσει αλλά και να διαχειριστεί με ορθό παιδαγωγικό τρόπο τη νεανική έκρηξη βίας είτε αυτή ορίζεται ως αντιδρώσα είτε ως αυτόνομη. Η άποψη, όμως, ότι και το σχολείο «ασκεί» πρωτογενή βία (λόγω της υποχρεωτικής παρακολούθησης μαθημάτων και του ελέγχου) δεν είναι πειστική, αφού οι διαφορές στην εκδήλωση ενδοσχολικής βίας είναι σημαντικές στα διάφορα σχολεία.

2. Ο θυμός μέσα στο σχολείο και έναντι όλων, συνδυάζεται και ενισχύεται από την πλήξη (53%) και την απογοήτευση (32%), αλλά δεν αίρουν την ανάγκη του μαθητή να ανήκει σε μια ομάδα χωρίς να χάνει την ατομικότητά του. Η ενσωμάτωση στην κοινότητα των (ακόμα και επιθετικών) συνομηλίκων, η ατομική ή συλλογική λεκτική επιθετικότητα των μαθητών κινούνται ανάμεσα στο παιχνίδι, το χιούμορ και την προσβολή αλλά δύσκολα θα μπορούσαν να εκφράζουν ακραίες εξουσιαστικές διαθέσεις (στο ελληνικό, τουλάχιστον, πολιτισμικό πλαίσιο). Μάλλον πρόκειται για ομαδικές κοινωνικές αναπαραστάσεις ή για συμπεριφορές αναζήτησης ζωτικού χώρου (όπου ο ανταγωνισμός, η προσαρμογή, ο συμβιβασμός και η συνεργασία συνυπάρχουν).

Οι ανομικές φασαρίες μέσα στην τάξη αποδεικνύουν το τέλος των αντοχών του μαθητή στις πιέσεις που δέχεται για να «πετύχει».

Ας μην ξεχνάμε ότι το ελληνικό όνειρο επιτυχίας «που καλλιεργούν οι γονείς», μεταλλάσσει συναισθηματικά τα νέα παιδιά που διαισθανόμενα ότι δεν μπορούν ν’ ανταποκριθούν στα υψηλά standards και στις προσδοκίες, επιδίδονται σε ανομική φασαρία και καταστροφική άρνηση και αντίδραση. Η οποιαδήποτε ανυπακοή σε μοντέλα, αμφισβήτηση μεθόδων και  διεκδίκηση άλλου μέλλοντος δεν πρέπει, όμως, να προσεγγίζεται σαν βία και να επισύρει ηθικούς πανικούς.

Το πέρασμα από την ανομική φασαρία στην τάξη στην εγκληματικότητα (και όχι απλά στη συμβολική) βία, δεν είναι τόσο απλό ή αυτόματο.

3. Πώς να διαμορφώσεις «όρους ειρηνικού σχολείου», μέσα σ’ ένα κοινωνικό πλαίσιο βίας;

Οι ρίζες της βίας είναι βαθιά χωμένες στον Πολιτισμό και στην κοινωνία. Στις ανισότητες και στις αδικίες. Από την άλλη, οι ορισμοί και οι εννοιολογήσεις της (σχολικής) βίας δημιουργούν συχνά συγχύσεις. Οι αιτίες μπλέκονται με τ’ αποτελέσματα και όλα αυτά με διάφορα ιδεολογήματα. Όλα έχουν ειπωθεί και γραφτεί (αλλά και τα αντίθετά τους). Όλα είναι κρίσιμα (αλλά δεν αποτρέπουν την κρίση).

Το συχνά αδιάφορο σχολείο δεν έχει μηχανισμούς και δασκάλους προετοιμασμένους να χειριστούν δύσκολες (μέχρι και βίαιες) καταστάσεις, ενώ η γειτονιά και η τοπική κοινωνία απλώς κάθε φορά εκπλήσσονται (κρύβοντας κάτω από το χαλί την «οικολογία του φόβου και της αποτυχίας»). Κι, όμως, η ζεστή σχολική ατμόσφαιρα (της  κατανόησης   και της συνεννόησης) μπορεί να δημιουργεί θετικά συναισθήματα και αίσθημα ασφαλούς περιβάλλοντος και να χρησιμοποιεί την επικοινωνία ως   μέσο κοινωνικής ένταξης και ψυχολογικής υποστήριξης.

Ακόμα και οι ακραίες περιπτώσεις μαθητικής συμπεριφοράς, όπου και αν οφείλονται και σε ό,τι και αν καταλήγουν (βία, ναρκωτικά, πορνεία κ.λ.π), πρέπει να βρουν μέσα στο σχολείο ένα «χώρο ζωής» κι έναν «κώδικα ζωής», που θ’ ανατρέπουν τους αρνητικούς όρους (κοινωνικούς, πολιτισμικούς, οικογενειακούς) οι οποίοι ώθησαν τον νέο στα άκρα.

Άλλωστε, η συγχωρητικότητα ή ικανότητα συγχώρεσης είναι συνυφασμένες με τη διαλλακτικότητα και την ενσυναίσθηση και αφορούν τις διαπροσωπικές αντιδικίες.

4. Η σχολική βία παραμένει «μια βία που επερωτά», που στέλνει μηνύματα ιδίως όταν ανθεί μέσα σε «υπέρμετρα ιδιάζοντα σχολεία» κοινωνικών προβλημάτων (ανεργίας και στιγματισμού).

Τα «κακά υποκείμενα-μαθητές» ζητούν –δια της βίας- επικοινωνία, δηλώνουν «παρών» με τις πράξεις-προφάσεις τους, αποσυμπιέζουν τα αισθήματα καταπίεσης (μέσω μιας προσωρινής ισορροπίας) κι ανευρίσκουν ταυτότητα (ίσως και αξίες αρρενωπότητας).

Άρα, δεν χρησιμεύουν σε τίποτα οι ευχές και οι κατάρες.

Χρειάζονται δύσκολες αποφάσεις. Ουδείς θα δεχτεί παθητικά «τον κοινωνικό του θάνατο».

Το σχολείο δεν στάθηκε ικανό να παραδώσει μαθήματα συμβίωσης χωρίς βία.

Το σχολείο οφείλει, λοιπόν, αφενός να κατανοήσει και αφετέρου να (μάθει να) διαχειρίζεται τις κρίσεις που προκαλούν η ανισότητα, η αδικία και η αμάθεια -εντός και εκτός των «σχολικών τειχών». Γιατί μόνον έτσι το σχολείο μπορεί να γίνει ένα πεδίο διαλόγου και διαχείρισης της βίας. Αρκεί να γεφυρώσει –και όχι να γκρεμίσει- τη σχέση «οικογενειακό – κοινωνικό περιβάλλον» και «σχολικό περιβάλλον» (με όσα πολιτισμικά στοιχεία το καθένα από αυτά φέρει και επιβάλλει).

Το σχολείο ως χώρος συμβίωσης και επικοινωνίας είναι, ταυτόχρονα, και το κατεξοχήν πεδίο διαμόρφωσης συνειδήσεων, αντιλήψεων και πρακτικών ήπιας επίλυσης των ενδο-συγκρούσεων.

Η εξωτερική ασφάλεια του σχολείου (security) που περιλαμβάνει προσωπικό ασφαλείας, ηλεκτρονικό έλεγχο και ηλεκτρονικό κλείδωμα των χώρων, ειδικά καρτελάκια με τη φωτογραφία τους που φέρουν οι μαθητές, κουμπί συναγερμού στην έδρα του δασκάλου, έλεγχο για ναρκωτικά και όπλα, συγκρούεται με την εσωτερική ασφάλεια (safety) ενός χώρου εκπαιδευτικής διαδικασίας που απαιτεί άλλο περιβάλλον και άλλες σχέσεις. Ούτε η ποινικοποίηση κάθε αντικανονικής συμπεριφοράς, ούτε ο εισαγγελέας, ούτε η αστυνομία του σχολείου, ούτε τα σχολεία-φρούρια, ούτε η επαναφορά της βέργας, καλλιεργούν συνείδηση συνύπαρξης.

Η κοινωνική ομπρέλα προστασίας σχετίζεται με τη συνευθύνη των κοινωνικών φορέων και όχι με την αστυνόμευση. Χρειάζεται μια συνέργεια πολλών θεσμών και φορέων για να πεισθούν οι νέοι να ξαναγυρίσουν στην  κοινωνική συμβίωση χωρίς βία.

Η βία στο σχολείο δεν εγγράφεται στο κληρονομικό φορτίο του θεσμού. Πρέπει, συνεπώς, το σχολείο να ξαναβρεί την εσωτερική του δημοκρατία (ισότητα, διάλογος, ηπιότητα, ελευθερία έκφρασης) και ν’ αναπτύξει δίκτυο κοινωνικών υπηρεσιών. Πρέπει να «επανεφεύρουμε» το σχολείο, που σημαίνει νέα δομή, νέα μορφή, νέες σχέσεις, νέα αισθητική, νέα λειτουργία, νέοι ρόλοι, πρέπει να αυτονομήσουμε (έστω σχετικά) το σχολείο από τη διαδικασία νομιμοποίησης της κρατούσας κοινωνικής τάξης για να μην είναι καταδικασμένο (και αυτό κι εμείς) ν’ αναπαράγουμε ή και να διευρύνουμε τις προϋπάρχουσες ανισότητες.

Το σχολείο που πληγώνει αντί να εκ-παιδεύσει, οι υπόγειες διαδρομές της βίας στο σπίτι, στην πλατεία και της σχολικής βίας, ο ανταγωνισμός ως εργαλείο επιτυχίας και το παιχνίδι ως μέσον ενηλικίωσης, οι περικυκλωμένοι από «όχι» και «μη» έφηβοι, διαμορφώνουν τους όρους μιας «αντι-δραστικής» επιθετικότητας, έντασης, θυμού, διάψευσης, δυσφορίας.

5. Στο σχολείο συναντώνται πολλές κρίσεις: Εφηβείας, αμφισβήτησης από τους νέους, διάψευσης, κόπωσης από τους δασκάλους, απαξίωσης, υποβάθμισης ρόλου από τους γονείς, αμφίσημης αντιμετώπισης από την Πολιτεία. Η «μάχη για επιβίωση» προτιμάει βίαια σχολεία σε βίαιο κόσμο. Γι’ αυτό  χρειάζεται από τη μία η χάραξη ορίων σε όλη την κοινωνική δράση κι από την άλλη η αλλαγή πλαισίου ζωής των νέων.

*Ο Γιάννης Πανούσης είναι καθηγητής Εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Δύσκολη υπόθεση η οριοθέτηση!

ojo_de_trompo_by_myriadstars

Τα Όρια στη Ζωή του Παιδιού

Τα παιδιά αισθάνονται ανασφάλεια, η οποία μπορεί να μειωθεί με τα όρια που εμείς, οι ενήλικες, γονείς και εκπαιδευτικοί, τους θέτουμε. Εμείς είμαστε εκείνοι που αποφασίζουμε και «νομοθετούμε». Κάποιες φορές πιστεύουμε ότι η ύπαρξη ορίων και η άρνησή μας να ικανοποιήσουμε κάποιες από τις επιθυμίες των παιδιών μας μπορεί να προκαλέσουν στα παιδιά «τραύματα». Ωστόσο, το τραύμα δημιουργείται, όταν το παιδί βιώνει επαναλαμβανόμενες δυσάρεστες εμπειρίες ή κάποιο ακραίο περιστατικό.

Όρια ανάλογα με την ηλικία

Τα όρια που θέτουμε είναι διαφορετικά σε κάθε ηλικία και αυτό είναι σημαντικό να το γνωρίζουν τα παιδιά. Αυτό είναι περισσότερο αναγκαίο στην περίπτωση που υπάρχουν αδέρφια: το μεγαλύτερο παιδί έχει άλλες δυνατότητες, άλλα δικαιώματα και παράλληλα άλλες υποχρεώσεις⋅ το μικρότερο παιδί πρέπει να γνωρίζει ότι οι περισσότερες απαγορεύσεις που θέτουμε αφορούν στις σημερινές δυνατότητές του και παύουν να ισχύουν, όταν αυτό μεγαλώσει λίγο. Για το λόγο αυτό και πρέπει με τα μικρότερα παιδιά να χρησιμοποιούμε τη φράση «Όχι ακόμα».

Πρέπει να είναι σαφές στα παιδιά, ότι εμείς αποφασίζουμε το «πότε» μπορεί να κάνει κάτι. Αυτό εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ωριμότητα του παιδιού, οι συνήθειες της οικογένειας, οι αρχές της κ.ά. Πάντα όμως πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη την εποχή και την πίεση των συνομηλίκων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ενδίδουμε σε αυτήν. Ωστόσο, η διαφορά της δικής μας οικογένειας από τις άλλες, μας ωθεί να προβληματιστούμε για τις επιλογές και τις αρχές μας. Ωστόσο, δεν πρέπει να βάζουμε τα παιδιά στον προβληματισμό αυτό.

Όρια ανάλογα με το περιβάλλον

Τα όρια διαφέρουν ανάλογα με τις συνθήκες και το περιβάλλον (σχολείο, σπίτι). Αυτό ισχύει και για τους ενήλικες (εργασία, σπίτι, κοινωνικές συναναστροφές). Το σημαντικό είναι το παιδί να μάθει ότι πρέπει να σεβόμαστε τους κανόνες σε κάθε περίσταση. Όμως, αν στο σπίτι δεν υπάρχουν σαφή όρια και κανόνες, το παιδί δύσκολα δέχεται την ύπαρξή τους στο σχολείο και στην κοινωνία. Τα παιδιά αντιγράφουν το κόσμο των μεγάλων⋅ ένα παραπάνω των γονιών τους.

Πώς θέτουμε τα όρια

Ο τρόπος με τον οποίο θέτουμε τα όρια εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού. Καλό είναι επίσης να χρησιμοποιούμε τη φράση «Δεν πρέπει να…» παρά το «Δε θέλω να…».
Στα πολύ μικρά παιδιά τα όρια πρέπει να τίθενται με σαφή και απλά λόγια και πάντα να συνοδεύονται από την επεξήγηση, το «γιατί». Για παράδειγμα «Δεν πρέπει να βάζεις το χέρι στην πρίζα, γιατί είναι επικίνδυνο». Στα μεγαλύτερα παιδιά εξηγούμε το λόγο για τον οποίο θέτουμε τα όρια, απαντάμε σε ερωτήσεις, χωρίς όμως να μπαίνουμε σε παιχνίδια επιβολής της εξουσίας.

Εμείς, ως ενήλικες, έχουμε την εξουσία και κανείς δε μας την αμφισβητεί παρά μόνο ο εαυτός μας. Εμείς έχουμε την ευθύνη και παίρνουμε τις αποφάσεις. Στις αποφάσεις αυτές πρέπει να είμαστε σταθεροί και συνεπείς, ακόμα και αν κάποια από τις αποφάσεις είναι άδικη. Αυτό δε σημαίνει ότι είμαστε άκαμπτοι. Το να γίνει κάποια παραχώρηση ή το παιδί να μας πείσει για κάτι, δεν είναι ένα γεγονός που μας αποδυναμώνει. Αντιθέτως, τέτοια περιστατικά περνούν στα παιδιά το μήνυμα ότι είναι σπουδαίο να έχουν επιχειρήματα και με αυτόν τον τρόπο να πετυχαίνουν αυτό που επιθυμούν (και όχι με γκρίνια, απαίτηση, κλάμα και θυμό). Αρκεί αυτό να μη συμβαίνει συστηματικά και σε πολύ σοβαρά θέματα, γιατί τότε φαίνεται σα να μην ξέρουμε και εμείς οι ίδιοι τι κάνουμε.

Όριο στα όρια

Θα πρέπει και εμείς να βάζουμε ένα όριο στα όρια που θέτουμε. Δεν λέμε όχι σε όλα (π.χ. «Μη σκαρφαλώνεις», «Μην τρέχεις», «Φόρα ρούχα»), αλλά ιεραρχούμε λογικά. Όταν το παιδί καταφέρνει κάτι και διαψεύδει τις απαγορεύσεις, τότε πρέπει να το αποδεχτούμε και να πούμε «Δεν πίστευα ότι μπορείς. Σε θεωρούσα μικρότερο. Μου αποδεικνύεις ότι έχεις μεγαλώσει αρκετά για να τα βγάλεις πέρα. Μπράβο!». Τα όρια δεν πρέπει να εμποδίζουν το παιδί να μεγαλώσει, αλλά να το ακολουθούν στο μεγάλωμά του. Για παράδειγμα, όταν το παιδί μαθαίνει να περπατάει, αρχικά το κρατάμε και από τα δύο χέρια. Σιγά σιγά, η βοήθεια που του παρέχουμε περιορίζεται στο ένα χέρι, αργότερα είμαστε κοντά του με τα χέρια μας γύρω από το σώμα του χωρίς όμως να το στηρίζουμε και τελικά το παιδί απομακρύνεται και προχωράει μόνο του. Για το πέρασμα του δρόμου, αρχικά κρατάμε το παιδί από το χέρι, μεγαλώνοντας απλά προχωράμε δίπλα του, μετά το κοιτάμε να προχωράει και στο τέλος τα καταφέρνει μόνο του!

Ρίσκο

Είναι λογικό ως γονείς και εκπαιδευτικοί να ανησυχούμε για τους κινδύνους. Όμως, το παιδί διαθέτει μηχανισμούς αυτοσυντήρησης και εφόσον δεν τους υποκαταστήσουμε, τότε λειτουργούν και εξελίσσονται. Η υπερπροστασία καταργεί τη φυσική αυτοσυντήρηση και κρατάει τα παιδιά σε κατάσταση ανωριμότητας. Ας αποδεχτούμε ότι αυτός που δεν κινδυνεύει από τίποτα, είναι αυτός που δε ζει πια…

Η κρίση επιτίθεται στον ψυχισμό και στις ζωές των παιδιών

Παρακολουθήστε την έρευνα της Σοφίας Παπαϊωάννου – από την εκπομπή Νέοι Φάκελοι – για τα παιδιά και την οικονομική κρίση.

«Η οικονομική κρίση έχει περάσει σαν μια αγωνία να πάρουμε την δόση και δεν βλέπουμε την επιδεινούμενη κατάσταση της ελληνικής οικογένειας και τις επιπτώσεις στα πιο ευάλωτα μέλη της τα παιδιά», τονίζει χαρακτηριστικά ο καθηγητής παιδοψυχιατρικής Ιωάννης Τσιάντης.

Ακολουθώντας αυτή την διαπίστωση, η Σοφία Παπαϊωάννου μέσα από μία πολύμηνη έρευνα σε σχολεία, οικογένειες, υπηρεσίες, ιδρύματα, κοινωνικούς φορείς, ξενώνες, νοσοκομεία και Δήμους καταγράφει με την κάμερα της εκπομπής τι πραγματικά συμβαίνει αυτή την στιγμή στην πιο ανυπεράσπιστη ομάδα της ελληνικής κοινωνίας: στα παιδιά της χώρας.

Πόσα παιδιά υποσιτίζονται, πόσο εύκολο είναι για μια μέση αστική οικογένεια να μην έχει να ταΐσει τα παιδιά της, τι καλούνται να αντιμετωπίσουν οι δάσκαλοι στα σχολεία και οι ψυχολόγοι στις τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας, τι οδηγεί μία μάνα να αποχωριστεί τα παιδιά της αφήνοντας τα σε κάποιο ίδρυμα και πώς ζουν τα παιδιά σε δημοτικούς ξενώνες.

Πως αντιλαμβάνονται τα παιδιά την κρίση ζώντας μέσα στην ελληνική κοινωνία και πώς επιδρά αυτό που συμβαίνει γύρω μας στην συμπεριφορά τους; Τι μένει τελικά στις ψυχές των παιδιών από τον φόβο, τη θλίψη και την αβεβαιότητα της κοινωνίας;

Διαφορετικά και βαρύτερα τα περιστατικά που αντιμετωπίζουν πλέον στο Παίδων – Αγία Σοφία ο επίκουρος καθηγητής παιδοψυχιατρικής Στέλιος Χριστογιώργος και οι συνεργάτες του: Συναισθηματικές διαταραχές, κατάθλιψη, απόπειρες αυτοκτονίας εμφανίζονται σε παιδιά και εφήβους. Διαταραχές διαγωγής είναι μία δεύτερη κατηγορία επίσης ανησυχητική και, η κακοποίηση και η παραμέληση αποτελούν επίσης ζητήματα που αφορούν στο πώς μετασχηματίζουν την ανεπεξέργαστη βία και επιθετικότητα οι γονείς προς τα παιδιά. Η τέταρτη κατηγορία αφορά στη χρήση αλκοόλ και ουσιών ενώ η πέμπτη τις αγχώδεις διαταραχές με την ευρύτερη έννοια.

Η δημοσιογράφος Σοφία Παπαϊωάννου αναζητά τα παιδιά της κρίσης και συναντά τους ανθρώπους που βρίσκονται «στην πρώτη γραμμή του πυρός» αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα του πιο ευάλωτου κομματιού της κοινωνίας. Ειδικοί απαντούν στα πιο πρακτικά ερωτήματα γονέων και εκπαιδευτικών για το πώς μιλάει κανείς στα παιδιά για την κρίση αλλά και στο αν υπάρχει κίνδυνος να βγει μια ολόκληρη γενιά τραυματισμένη από την κρίση.

Ο έλεγχος του καπνίσματος και η σχολική ζωή

golem_by_digital_pain_ter-d4ruyyl

Με ενδιαφέρον παρακολουθήσαμε τις εργασίες του 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου «ΜΑΘΑΙΝΩ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΠΝΙΖΩ» που πραγματοποιήθηκαν  στις εγκαταστάσεις του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού από 6 έως 8 Δεκεμβρίου με θέμα « Παιδεία για έναν Κόσμο χωρίς Κάπνισμα».

Η όλη εκδήλωση έγινε στα πλαίσια του προγράμματος HEART και διοργανώθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, το Υπουργείο Υγείας, την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, την Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Harvard, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, τον Πανελλήνιο Σύλλογο Επισκεπτών Υγείας και τον Οργανισμό κατά των Ναρκωτικών.

Την έναρξη εργασιών του συνεδρίου κήρυξε ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού κύριος Αθανάσιος Κυριαζής. Το Υπουργείο Υγείας εκπροσώπησε η Γενική Γραμματέας Δημόσιας Υγείας κυρία Χριστίνα Παπανικολάου. Τέλος, χαιρετισμό απήθυνε ο Ολυμπιονίκης Νίκος Κακλαμανάκης ο οποίος πολύ θερμά ενθάρρυνε τα παιδιά να ασχοληθούν με τον αθλητισμό και να επιλέξουν υγιεινό τρόπο ζωής χωρίς τσιγάρο.

Τις εργασίες του συνεδρίου παρακολούθησαν 1300 μαθητές από σχολεία της Αττικής, και 400 περίπου σύνεδροι εκ των οποίων οι 180 ήταν εκπαιδευτικοί ενώ μεγάλη εντύπωση έκαναν τα θεατρικά δρώμενα, οι μουσικές συνθέσεις καθώς και τα εικαστικά έργα των μαθητών.

Τέλος, με επιτυχία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του συνεδρίου εκπαιδευτικό σεμινάριο για  50 εκπαιδευτικούς, οι οποίοι σε εργαστηριακό επίπεδο ενημερώθηκαν για σύγχρονες μεθόδους εκπαίδευσης των μαθητών για την αποφυγή του καπνίσματος. Στο Σεμινάριο συμμετείχε η Υπεύθυνη του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Δ/θμιας Εκπ/σης Ν.Ηρακλείου.

Tα κύρια συμπεράσματα από τις ομιλίες και τις συζητήσεις συνοψίζονται ως εξής:

  • Συνεχίζεται στη χώρα μας η πτωτική πορεία του καπνίσματος που από το 2007 μέχρι σήμερα εκφράζεται με 35 % μείωση στην ετησία κατανάλωση τσιγάρων σε όλη τη χώρα.
  • Το ενδιαφέρον των μαθητών για συμμετοχή στο συνέδριο με παρακολούθηση η παρουσίαση εργασίας βαίνει αυξανόμενο, γεγονός που σημαίνει ότι εκδηλώσεις αυτού του είδους είναι σκόπιμο να συνεχιστούν και να επεκταθούν σε όλη την επικράτεια.
  • Προτείνεται να καθιερωθεί η πρώτη εβδομάδα  του Δεκεμβρίου κάθε έτους ως μαθητική εβδομάδα “ ΜΑΘΑΙΝΩ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΠΝΙΖΩ” κατά την διάρκεια της οποίας θα διοργανώνονται ανάλογες εκδηλώσεις σε Πανελλαδική κλίμακα.
  • Προτείνεται να συνεχιστεί η ανάπτυξη μαθητικών δράσεων πρωτοβουλιακού χαρακτήρα, όπως εικαστικά έργα, θεατρικά δρώμενα, μουσικές συνθέσεις καθώς και εκθέσεις ιδεών σχετικά με το κάπνισμα.
  • Η στοχευμένη παραγωγή ειδικού ηλεκτρονικού υλικού ενημέρωσης δασκάλων και μαθητών μέσω του διαδικτύου κρίνεται απαραίτητη.
  • Η ανάπτυξη πρωτοβουλιών μέσω διαδικτύου μεταξύ των παιδιών όπως για παράδειγμα είναι το Facebook, το Twitter κ.α. πρέπει να αποτελέσει ουσιαστική  κινητήρια δύναμη για ένα κόσμο χωρίς κάπνισμα.
  • Προτείνεται η διοργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων  για εκπαιδευτικούς και επαγγελματίες υγείας καθώς και η παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού που στοχεύει στην βελτίωση των δεξιοτήτων και της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών.
  • Η λειτουργικότητα των ιατρείων διακοπής καπνίσματος προτείνεται να  ενισχυθεί με ειδική υπηρεσία για μαθητές.
  • Με έμφαση προτείνεται στο Υπουργείο Παιδείας η κατάργηση παλιάς εγκυκλίου που δεν επιτρέπει την τιμωρία μαθητών που καπνίζουν στο σχολείο. Οι περιπτώσεις αυτές προτείνεται να παραπέμπονται καταρχήν σε ειδικούς ψυχολόγους, σε ειδικά ιατρεία διακοπής καπνίσματος για μαθητές, κάποια ποινή να επιτρέπεται αλλά η εφαρμογή της να αποτελεί  έσχατο μέσο αντιμετώπισης του προβλήματος.
  • Να εφαρμοστεί από την εκπαιδευτική κοινότητα χωρίς παρεκκλίσεις η νομοθεσία για απαγόρευση του καπνίσματος στους σχολικούς χώρους.