«Δός μοι τούτον τον ξένον…»: Οι άνθρωποι της εκπαίδευσης ανοίγουν αγκαλιά στην προσφυγιά

Οι λειτουργοί της εκπαίδευσης, οι άνθρωποι των γραμμάτων, τιμούν τον Άνθρωπο, υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και με τις πράξεις τους, δίνουν περιεχόμενο σε βαθιές, οικουμενικές αξίες.

Διαβάστε ένα εξαιρετικό κείμενο που τιμά την εκπαιδευτική κοινότητα, μια παρέμβαση ουσίας στο ζήτημα των προσφύγων, από τον Περιφερειακό Διευθυντή Εκπαίδευσης Κρήτης και τους Διευθυντές Εκπαίδευσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας και των τεσσάρων Περιφερειακών Ενοτήτων της Κρήτης.

Τα σχολειά μας είναι ανοιχτά για όλα τα παιδιά και οι δομές της εκπαίδευσης, όπως ο Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων Ηρακλείου που στηρίζει ψυχολογικά τη σχολική κοινότητα, κρατάνε ανοιχτές αγκαλιά και ψυχή για όλα,  ό λ α  τα παιδιά…

Γράφονται και λέγονται πολλά τούτες τις μέρες για τον ερχομό προσφύγων που προβλέπεται να φιλοξενηθούν στον τόπο μας.

Άνθρωποι από γειτονικές χώρες που διάλεξαν -μάλλον αναγκάστηκαν- να διαβούν τις φουρτουνιασμένες θάλασσες του Αιγαίου, όχι για τουρισμό μα για να γλυτώσουν από τα νύχια μιας άδικης μοίρας και την απειλή του εμφύλιου θανάτου.
«Στον τόπο μας! δίπλα μας, σιμά στις αυλές μας!… ξένοι, αλλοεθνείς και αλλόθρησκοι ίσως»…

Με τέτοια λόγια γέμισαν φοβικό παραλήρημα οι ιστοσελίδες ενώ τρανοί και μεγαλόσχημοι συμπολίτες μας, με περίσκεψη -αλλά χωρίς αιδώ- πασχίζουν να μας πείσουν πως εμείς, ειδικά εμείς οι κάτοικοι του τόπου αυτού, δεν διαθέτουμε μια θέση στη χώρα μας, στο νησί μας μα και στην καρδιά μας για ένα τσούρμο κατατρεγμένους και φοβισμένους συνανθρώπους μας. Επικαλούνται, άλλωστε με ρητορική δεινότητα «ακλόνητα» επιχειρήματα για του λόγου το αληθές, πως τάχατες φόβος μεγάλος και άδηλοι κίνδυνοι εγκυμονούν σε όποιον τόπο ανοίξει την αγκαλιά του στις πονεμένες τούτες ψυχές και στα βασανισμένα από πείνα, δίψα και τρόμο κορμιά τους…

Μήπως, εμείς, οι άνθρωποι της Εκπαίδευσης έχουμε να πούμε κάτι για όλα τούτα, αλήθεια;

Έχουμε δει τα τελευταία χρόνια μαθητές από άλλες πατρίδες να μοιράζονται το ίδιο θρανίο με ελληνόπουλα, αφού έμαθαν τη γλώσσα και τον τρόπο ζωής μας, και που στα διαλείμματα το ίδιο χαμόγελο με τα δικά μας παιδιά σημαδεύει το πρόσωπό τους. Έχουμε δει παιδιά μεταναστών και προσφύγων να πρωτεύουν στα γράμματα και στο ήθος, που με επιμέλεια και όρεξη κατακτούν πρωτιές…

Στα βιβλία μας, τα κείμενα μιλούν για το νέο πρόσωπο της χώρας μας μετά τον ερχομό των μεταναστών και προσφύγων, από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού οι μαθητές μας γράφουν στην ορθογραφία «ξένος – φίλος», μέχρι και στην τελευταία τάξη του Λυκείου η παρουσία του «άλλου» του διαφορετικού, γίνεται παιδαγωγικός στόχος και μετουσιώνεται σε διδακτικό βίωμα… Σε ένα σχολείο που από παλιά κατάφερε να χωρέσει τις περιπέτειες της Ελλάδας, άλλοτε ως Προσφυγιά μετά το 1922, άλλοτε ως ορφάνια από τη μετανάστευση στην Αμερική, Αυστραλία και Γερμανία, όπως κι αργότερα στα χρόνια της χούντας τα παιδιά των κυνηγημένων έβρισκαν ανοιχτή την αγκαλιά του δασκάλου…

Και, πώς αλλιώς τάχατες να γινόταν σε μια χώρα που οι παππούδες μας ήταν πρόσφυγες, οι πατεράδες μας μετανάστες και τα παιδιά μας σήμερα πάλι μετανάστες;

Στα σχολειά μας, διδάσκουμε την πανάρχαια αρετή της φιλοξενίας, τότε που οι πρόγονοί μας δώσανε στον θεό τους τον Δία το όνομα Ξένιος, αναγνωρίζοντας στην θεότητα το μεγαλείο της απλόχερης φιλοξενίας ως βασικό συστατικό της ανθρώπινης φύσης. Διδάσκουμε πάλι και διηγούμαστε σκηνές φιλοξενίας μέσα από τα κείμενα του Ομήρου, από τα κείμενα της Αγίας Γραφής και στήνουμε μπροστά στα μάτια των παιδιών μέσα στις τάξεις μας το εκστατικό όραμα του μινωικού κόσμου, τότε που τα καλοτάξιδα καράβια έσκιζαν τις θάλασσες της Μεσογείου από τη Φοινίκη μέχρι την Κύπρο, από την Παλαιστίνη μέχρι τη Σικελία κουβαλώντας υφάσματα, αρώματα, λογής-λογής κοσμήματα και σεντέφια, ιδέες και μουσικές, χρώματα και φυλές σε ένα ατέλειωτο καμβά πολιτισμών υφασμένο με τις αποχρώσεις της ανθρώπινης διαφορετικότητας, στοιχείο που αποτελεί και την πηγή κάθε δημιουργικότητας…

Τα ίδια λέμε και για τα χρόνια εκείνα που βυζαντινοί και βενετσιάνοι άρχοντες έμαθαν να διαβάζουν τις γραφές των φυλών της αχανούς αυτοκρατορίας, που μοιράζονταν γλώσσες κι ιδέες, τραγούδια και τεχνουργήματα φερμένα από άλλους κόσμους μακρινούς μα οικείους αφού η ανταλλαγή, οδήγησε σε μιαν όσμωση πολιτισμών, κι είναι ακριβώς τότες που μεγαλούργησε αυτός ο τόπος, όταν ακριβώς έμαθε μοιράζεται, δανείζεται και δανείζει, κληρονομεί κι ενσωματώνει στοιχεία και δομικά υλικά από άλλες κουλτούρες. Κι όλα αυτά γίνονται δυνατά μόνον χάρις στην επικοινωνία, την ανοιχτή ανταλλαγή, συναλλαγή και καταλαγή που προϋποθέτει ο τόπος μας γεμάτος νησιά, ακτές και θάλασσες, όπου κάθε λιμάνι, κάθε ξεχασμένη αρχαία πόλη σήμερα, έσφυζε από ζωή ανοιχτή σε επισκέπτες, έποικους και μέτοικους από άλλες πατρίδες.

Τέτοια κι άλλα πολλά λέμε στα παιδιά μας στα σχολεία, σμιλεύοντας την βαθιά πεποίθηση της ανθρωπότητας, (όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από τα χρόνια της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού), πως οι λαοί μεγαλουργούν όταν είναι ανοιχτοί σε επιρροές, όταν αφήνονται να δίνουν και να παίρνουν, όταν μαθαίνουν να χαίρονται την διαφορετικότητά τους μέσα στο μεγάλο ψηφιδωτό των πολιτισμών, ειδικά στο γεωπολιτικό σκηνικό της Ανατολικής Μεσογείου…

Οι μουσικές μας, η κουζίνα μας, η αρχιτεκτονική μας, οι θρύλοι μας, φέρνουν μνήμες και αφετηρίες από άλλες περιοχές, κανείς πια δεν μπορεί να βρει το νήμα μέσα στο χρόνο ακριβώς γιατί όλα έχουν πλεχτεί σ’ ένα αξεδιάλυτο κουβάρι σε αυτό που σήμερα χαρακτηρίζει το νεοελληνικό μας πολιτισμό, την σύγχρονη πραγματικότητά μας. Μήπως, εδώ στην Κρήτη δεν έφτασε η όμορφη κοπελιά από τη Φοινίκη, πάνω στις πλάτες του Δία κι αργότερα αυτή η νύμφη, η Ευρώπη έγινε το θεμέλιο της Ευρώπης των πολιτισμών; Κανείς, σήμερα, δεν αντιμετωπίζει με φόβο ή ντροπή την διαδρομή μιας νύμφης της ανατολής, μιας μελαχρινής προσφυγοπούλας που μεθυσμένη από τον έρωτα ενός αρχαίου θεού θεμελίωσε έναν άλλο κόσμο, τον δικό μας, αυτόν της Ευρώπης…

Έτσι και σήμερα, γνωρίζουμε πως η πρόκληση των καιρών είναι και θα γίνει ευκαιρία κατανόησης, καταλαγής, αλληλοπεριχώρησης, για το «άλλο», το διαφορετικό στη συνείδηση των μαθητών/τριών μας. Εδώ και κάποια χρόνια στα σχολεία μας ξεδιπλώνονται και υλοποιούνται δεκάδες προγράμματα άτυπης εκπαίδευσης με θέμα τα έθιμα, τη μορφή και τον πλούτο άλλων φυλών που μοιράζονται την πατρίδα μας σε μια προσπάθεια να βρούμε τον κοινό μας βηματισμό, την κοινή μας γλώσσα.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο ερχομός ανθρώπων που έχουν ανάγκη -προσωρινά έστω- από μια πατρίδα, μιαν ήρεμη ανάπαυλα για να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς τη «γη της επαγγελίας» (όπως φαντάζει στο νου τους η Ευρώπη), θα προσφέρει δυνατότητες σε έναν στίβο όπου δεν έχει θέση ο ανταγωνισμός αλλά οι πιο ευγενικές αρετές του λαού μας, η φιλοξενία, η αλληλεγγύη, η έμπνευση, η δημιουργική αφομοίωση αξιών και προτύπων άλλων ανθρώπων. Μόνο ως πλούτο και ευκαιρία μπορούμε να κατανοήσουμε αυτήν την συγκυρία στην οποία άλλωστε πολλάκις βρέθηκαν οι κοντινοί και μακρινοί πρόγονοί μας και που έχει διαμορφώσει την ιδιαιτερότητα του ελληνισμού μέσα στους αιώνες.

Ένας τόπος -ο δικός μας- με τον πολιτισμικό πλούτο που τον διακρίνει δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από την επαφή με άλλες ιδέες-αντιλήψεις, αντίθετα μάλιστα δοκιμάζεται σε μία πολυδιάστατη πραγματικότητα γεμάτη χρώματα και ευκαιρίες, μια πραγματικότητα που ταιριάζει σε σύγχρονους, ελεύθερους ανθρώπους του 21ου αιώνα που αναγνωρίζει τις προκλήσεις των καιρών και σφυρηλατεί τις μελλοντικές λύσεις τους.

Μ’ αυτά στο νου μας, εμείς στις δομές της δημόσιας εκπαίδευσης ανοίγουμε την αγκαλιά μας στους ανθρώπους που η μοίρα τους έφερε στην γειτονιά μας…

Τα σχολεία μας έχουν πολλά να προσφέρουν στους καλοδεχούμενους συνανθρώπους μας.

Εκπαιδευτικό Υλικό για τον Τραυλισμό: παραμύθια, ιστορίες, ενημερωτικά φυλλάδια, εγχειρίδια, videos

Το ζήτημα του τραυλισμού, ένα θέμα για το οποίο δε συζητάμε πολύ, αφορά ενήλικες και παιδιά που συχνά, βιώνουν μια καθημερινότητα δύσκολη, έντονα χρωματισμένη από συναισθήματα ντροπής, μειονεξίας, μοναξιάς, χαμηλής αυτοεκτίμησης. Η δυσκολία στη ροή της ομιλίας έχει πολυπαραγοντική αιτιολογία και πολυεπίπεδα χαρακτηριστικά, ενώ οι ψυχολογικές και κοινωνικές συνέπειες στην καθημερινή επικοινωνία και τη λειτουργικότητα των ανθρώπων που τραυλίζουν είναι ισχυρές.

Δίχως άλλο, η ενημέρωση για τον τραυλισμό στην Ελλάδα είναι ελλιπής και συγκεχυμένη. Στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, στο σχολείο και στη δουλειά, στο κοινωνικό πλαίσιο και στην αυτοεικόνα τους τα πρόσωπα που τραυλίζουν αντιμετωπίζουν πολλών ειδών δυσκολίες. Η κοινωνία είναι απαραίτητο να ευαισθητοποιηθεί για τον τραυλισμό, να γνωρίσει τη διαταραχή και τις συνέπειές της. Ο σεβασμός, η αξιοπρέπεια, η αποδοχή μάς αφορούν όλους.

Διαβάστε τρείς πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες ανθρώπων που αντιμετώπισαν με επιμονή και πίστη στον εαυτό τον τραυλισμό τους και κατεβάστε υλικό για πρόσωπα που τραυλίζουν, το οποίο έχει ετοιμάσει με φροντίδα η Ομάδα Ειδικού Ενδιαφέροντος Διαταραχών Ροής της Ομιλίας (ΟΕΕΔΡΟ) του Πανελληνίου Συλλόγου Λογοπεδικών-Λογοθεραπευτών.

♥ Πληροφορίες & Συμβουλές για τον Τραυλισμό ♥

Για τους Γονείς

Για τον Εκπαιδευτικό

Για τον Παιδίατρο

Για τον Ενήλικο που τραυλίζει

Για τον Έφηβο που τραυλίζει

♥ Εγχειρίδια για τον Τραυλισμό ♥

Κουβεντιάζοντας ανοιχτά με εκπαιδευτικούς

Κάποιες φορές τραυλίζω (για παιδιά 7-12 ετών)

 ♥ Παραμύθια για παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας σχετικά με τον τραυλισμό ♥

Το κοκοράκι που κολλούσε αλλά όλους τους ξυπνούσε!

(εδώ χωρίς εικονογράφηση)

Το ρολόι που μιλούσε

(εδώ χωρίς εικονογράφηση)

♥ Ενημερωτικά Videos ♥

Τραυλισμός: από την προσχολική ηλικία στην ενήλικη ζωή

Μέρος 1ο – Μιλάω στην τάξη

Μέρος 2ο – Οι συμμαθητές μου και εγώ

Μέρος 3ο – Αναζητώντας Υποστήριξη

Μέρος 4ο – Σχέση Ζωής

Μέρος 5ο – Δάσκαλέ μου κάτι να σου πω

Μέρος 6ο – Παιδί μου κάτι να σου πω

Μέρος 7ο – Λέξεις και Πλάσματα

H ιστορία του ηθοποιού James Earl Jones

Ο ηθοποιός James Earl Jones, διάσημος στο Broadway και την τηλεόραση, είναι γνωστός για τη φωνή του Darth Vader στον «Πόλεμο των Άστρων», καθώς και για το βιβλίο του «Φωνές και Σιωπές». O Jones έχει πει τις πιο χαρακτηριστικές ατάκες στην ιστορία του Αμερικανικού κινηματογράφου, αλλά αυτός ο άνθρωπος, διάσημος για τη φωνή του, κάποτε βασανιζόταν από έντονο τραυλισμό.

Μεγαλωμένος στο Μισισίπι και αργότερα στο Μίσιγκαν, ο Jones ήταν σχεδόν «μουγκός» για οχτώ χρόνια, στην παιδική του ηλικία. «Όταν ήμουν μικρός, θα επικοινωνούσα με την οικογένειά μου, ή τουλάχιστον με αυτούς που δεν ένιωθαν άβολα με το τραύλισμά μου», διηγείται ο Jones στη συνέντευξή του στην «The Daily Mail». «Επικοινωνούσα με τα ζώα άνετα, αλλά αυτό σήμαινε να μιλάω στα γουρούνια, στις αγελάδες και στις κότες. Δεν τους ενδιαφέρει πώς ακούγεσαι, θέλουν απλά να ακούσουν τη φωνή σου».

Τα άλλα παιδιά βέβαια, δεν ήταν τόσο δεκτικά όσο τα ζώα. «Ο τραυλισμός είναι επώδυνος», λέει ο Jones για το παιδικό του βάσανο. «Στο κατηχητικό, προσπαθούσα να διαβάσω τα μαθήματά μου και τα παιδιά πίσω μου έπεφταν κάτω από τα γέλια… όταν πήγα σχολείο, το τραύλισμά μου ήταν τόσο έντονο πια που σταμάτησα την προσπάθεια να μιλήσω σωστά.»

Στην ίδια συνέντευξη, ο Jones αφηγείται πώς ο σκεπτικισμός ενός καθηγητή του γυμνασίου τον βοήθησε να ξαναβρεί τη φωνή του. «Στο γυμνάσιο είχα ξεκινήσει να γράφω ποίηση και ένας από αυτούς μου είπε: «Jim, είναι πολύ καλό το ποίημα. Θα’ λεγα ότι είναι τόσο καλό, που δεν πιστεύω ότι το έγραψες εσύ. Νομίζω ότι το υπέκλεψες. Αν θες να αποδείξεις ότι εσύ το έγραψες, θα πρέπει να σταθείς μπροστά στην τάξη και να το αναγγείλεις από μνήμης». Έτσι και έκανα. Μιας και ήταν δικά μου λόγια, τα είπα μέχρι το τέλος.»

Ο Jones λέει ότι ο καθηγητής του τον ώθησε στο να διαβάζει και να απαγγέλει ποίηση, κάτι που πυροδότησε το ενδιαφέρον του στην ηθοποιία. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Πανεπιστήμιο Μουσικής, Θεάτρου και Χορού του Μίσιγκαν, έμαθε να ελέγχει το τραύλισμά του, αλλά ισχυρίζεται ότι ποτέ δεν φεύγει εντελώς. Σε μια συνέντευξη στο NPR, o Jones λέει για το τραύλισμά του: «Δε λέω ότι «θεραπεύτηκα». Απλά δουλεύω πάνω σε αυτό.»

Ο Jones μετράει έξι δεκαετίες στην καριέρα του και περιλαμβάνει αξέχαστους ρόλους στην σκηνή και την οθόνη. Το 2008 παρέλαβε το βραβείο Screen Actors Guild Life Achievement Award για τη «μακρά και σιωπηλή αφοσίωσή του στην προώθηση της παιδείας, των τεχνών και κλασικών μελετών σε εθνικό και τοπικό επίπεδο», όπως είπε ο Πρόεδρος της Συντεχνίας, Alan Rosenberg. Επιπρόσθετα, έχει κερδίσει τρία βραβεία Emmy, δύο βραβεία Tony και ένα τιμητικό βραβείο Όσκαρ. Για την εμφάνισή του στο » Cat on a Hot Tin Roof» του Tennessee Williams, ο James Earl Jones «μεταμόρφωσε την αδυναμία του στη μεγαλύτερή του δύναμη.»

 

ΚΟΙΤΑΖΟΝΤΑΣ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΑΥΛΙΣΜΑ

της Yasmine Amin

Για πολύ καιρό, αισθανόμουν ότι το τραύλισμα που έχω «έκλεβε» κάποια χαρακτηριστικά του ανθρώπου που ήθελα να είμαι. Ήμουν το ντροπαλό κορίτσι που δεν μιλούσε πολύ, κάτι που στην εποχή μας είναι συνώνυμο με την έλλειψη γνώσεων, και πάντα με έβλεπαν λιγότερο ικανή από τους άλλους.

Το τραύλισμά μου ήταν παρόν σε κάθε κομμάτι της ζωής μου. Ποτέ δεν με άφησε, έστω για λίγο. Έδινα την παραγγελία μου στα εστιατόρια, βασισμένη στο τι μπορούσα να προφέρω εκείνη τη στιγμή, μερικές φορές συλλάβιζα τις λέξεις, γιατί δεν έβρισκα άλλο τρόπο να μιλήσω (κάτι που μου χάριζε σαστισμένα βλέμματα), και κουράστηκα να ακούω το πασίγνωστο «Ω, απλά άγχος είναι, κι εγώ τραυλίζω μερικές φορές». Αυτό με εκνεύριζε, γιατί ο κόσμος δεν γνωρίζει ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στους ευφραδείς ανθρώπους που κολλάνε μερικές φορές και σε αυτούς που τραυλίζουν συνεχώς, ακόμα και όταν μιλάνε με την οικογένειά τους.
Παρόλη τη δυσαρέσκεια που έχω με το τραύλισμά μου, το οποίο ακόμα με ταλαιπωρεί, στην πραγματικότητα έχω αρχίσει να το βλέπω σαν ευλογία.

Ο τραυλισμός μου με έκανε συνετή. Όταν τραυλίζεις, έχεις την τάση να μιλάς μόνο όταν είναι απαραίτητο. Έχει κι αυτό τα καλά του. Κάθε φορά που παρέμενα σιωπηλή, παρατηρούσα τον κόσμο. Σαν αποτέλεσμα, ήμουν πάντα πιο σοφή από άτομα της ηλικίας μου.

Ο τραυλισμός μου με έκανε καλύτερη ακροάτρια. Ελέγχοντας την παρόρμησή μου να μιλήσω, άρχισα ενστικτωδώς να ενδιαφέρομαι για το τι έχει ο άλλος να μου πει. Αυτό αύξησε την περιέργειά μου και διεύρυνε τις γνώσεις μου. Η Suan Cain λέει εύστοχα: «Έχουμε δύο αυτιά και ένα στόμα, καλό να είναι να τα χρησιμοποιούμε ανάλογα».

Ο τραυλισμός μου με έκανε καλύτερη στον γραπτό λόγο. Όταν δυσκολευόμουν να μιλήσω, η εφημερίδα μου ήταν το φιλαράκι μου. Έγραφα, και έγραφα, και έγραφα, μέχρι που δεν είχα τίποτα άλλο να πω. Γράφοντας τις λέξεις μου σε χαρτί, αναπτύχθηκα σαν δημοσιογράφος και σαν άνθρωπος.

Ο τραυλισμός μου με έκανε να κατανοώ. Όταν βλέπω κάποιον να βασανίζεται, συμπάσχω μαζί του, μιας και βασανίζομαι εγώ η ίδια κάθε μέρα. Ξέρω τι σημαίνει να τα δίνεις όλα και στο τέλος να χάνεις, τι σημαίνει να σε κοροϊδεύουν, να μην σε καταλαβαίνουν. Το να βοηθάς τους άλλους μειώνει τη μοναξιά και σε επιβραβεύει.

Ο τραυλισμός μου μεγάλωσε το λεξιλόγιό μου. Είμαι ένα ζωντανό λεξικό, μιας και αναγκάζομαι να αντικαθιστώ ορισμένες λέξεις που δεν μπορώ να προφέρω με άλλες στις συζητήσεις μου.

Το πιο σημαντικό απ’ όλα όμως, ο τραυλισμός μου με έμαθε να δικαιώνομαι μέσω των πράξεών μου και όχι με τα λόγια. Ο κόσμος με έβλεπε σαν ανήμπορη εξαιτίας του τραυλισμού μου, και αυτό λειτούργησε καταλυτικά στο να τους δείξω ότι έχουν άδικο. Δεν μπορούσα να τους πω ότι είμαι ικανότατη, γι’ αυτό και τους το έδειχνα. Μέσα από αυτό πήρα το πιο σημαντικό μάθημα: Άσε τις πράξεις να μιλήσουν για σένα.

Ο τραυλισμός μου, μου έδωσε περισσότερα παρά μου στέρησε. Ελπίζω όλοι οι άνθρωποι που τραυλίζουν να φτάσουν στο σημείο όπου θα μπορούν με αυτοπεποίθηση να πουν το ίδιο.

ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΠΡΟΣΟΝ ΜΟΥ; ΤΡΑΥΛΙΖΩ!

του Thomas Gambino

Με λένε Thomas Gambino. Έχω ύψος 2,04 m, ζυγίζω 110 κιλά και έχω αρχή φαλάκρας. Διανύω το πρώτο έτος του διδακτορικού μου στο Πανεπιστήμιο Rutgers, σπουδάζοντας σχολική ψυχολογία. Το πιο σημαντικό απ’ όλα, είμαι άτομο που τραυλίζει.

Μεγαλώνοντας ένιωθα αμηχανία, ντροπή και αηδία με τον τρόπο που μιλούσα. Θυμάμαι να πηγαίνω σε εστιατόρια και να τρέχω προς τις τουαλέτες, γιατί φοβόμουν να παραγγείλω. Φοβόμουν να πω το ίδιο μου το όνομα.

Θυμάμαι τον τρόπο που οι συμμαθητές μου επαναλάμβαναν το τραύλισμά μου και με αποκαλούσαν «καθυστερημένο». Θυμάμαι να κάθομαι αθόρυβος, ουρλιάζοντας μέσα μου να συμμετέχω στην τάξη, χωρίς να πω κουβέντα. Θυμάμαι να φωνάζω στο Θεό που με έκανε αυτό που είμαι. Μεγαλώνοντας ήθελα να κρατήσω κρυφό το τραύλισμά μου. Νόμιζα ότι έκανα τους φίλους μου και την οικογένειά μου να νιώθουν άσχημα όποτε μιλούσα. Ένιωθα ότι τους απογοήτευα. Ήμουν ένα κεφάλι ψηλότερος από όλους, κάτι που έκανε αδύνατο το να κρυφτώ. Ήμουν το πιο ψηλό παιδί στο σχολείο, και φοβόμουν να μιλήσω.

Στο γυμνάσιο, τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν, αποτέλεσμα τριών ετών λογοθεραπείας που έκανα στο δημοτικό. Όταν αποφοίτησα, έλαβα το βραβείο της «καλύτερης επίδειξης χαρακτήρα». Αυτό το βραβείο δίνεται σε αυτόν που πράττει σωστά, άσχετα από το αν είναι εμφανές στους άλλους.

Τα δύο πρώτα δώρα που μου χάρισε ο τραυλισμός μου, είναι το θάρρος και η έλλειψη φόβου. Όταν πήγα στο λύκειο, ξεκίνησα να αριστεύω στα αθλήματα, έκανα νέους φίλους και έπαιρνα καλούς βαθμούς στα μαθήματα.

Το τρίτο δώρο ήταν ότι πλέον μπορούσα να διακρίνω τους πραγματικούς μου φίλους. Εάν ο κόσμος με κορόιδευε ή δεν άκουγαν αυτό που ήθελα να τους πω, τότε δεν άξιζαν τον χρόνο μου. Στο μπάσκετ, συμμετείχα και στους αρχάριους και στους προχωρημένους. Στους αρχάριους κερδίσαμε το πρωτάθλημα και είχα την αναγνώριση, λαμβάνοντας μερικά βραβεία.

Το τέταρτο δώρο ήταν η επιμονή. Υπήρξαν στιγμές κατά την περίοδο του μπάσκετ όπου ήθελα να τα παρατήσω, αλλά οι συναθλητές μου και η οικογένειά μου με ενθάρρυναν να συνεχίσω. Μετά το λύκειο, μπήκα στην ομάδα μπάσκετ του κολλεγίου, όπου είχα τη δυνατότητα να δουλέψω με πολλά διαφορετικά παιδιά.

Το πέμπτο δώρο που μου χάρισε ο τραυλισμός μου είναι η ενσυναίσθηση. Ήξερα πώς είναι να σε κοροϊδεύουν και να γίνεσαι θύμα χλευασμού για κάτι που δεν μπορείς να ελέγξεις.

Παίζοντας μπάσκετ για δύο χρόνια, αποφάσισα να απομακρυνθώ και να δουλέψω σε ένα οικοτροφείο με έναν σχολικό ψυχολόγο. Ήταν μια εμπειρία που μου άλλαξε τη ζωή. Δούλεψα με μαθητές διαφόρων ειδών. Συνειδητοποίησα ότι πολλοί από αυτούς, αν και νεότεροι από μένα, είχαν περισσότερα βάσανα απ’ ό,τι εγώ. Αυτοί οι μαθητές με ενέπνευσαν και με έκαναν να δω τις προοπτικές στη ζωή μου. Βρήκα το πάθος μου στο να δουλεύω με παιδιά. Πολλά παιδιά δεν έχουν την ίδια υποστήριξη που είχα εγώ μεγαλώνοντας. Γι’ αυτό και ήθελα να είμαι εκεί για αυτά, να τα βλέπω να πετυχαίνουν τους μεγαλύτερους στόχους τους.

Το έκτο δώρο του τραυλισμού μου είναι που βρήκα το πάθος μου δουλεύοντας με παιδιά.

Σήμερα, είμαι ένα περήφανο άτομο που τραυλίζει με απεριόριστες δυνατότητες και προοπτικές μπροστά μου. Ο θετικός τρόπος σκέψης οφείλεται στον τραυλισμό μου.

Το έβδομο δώρο είναι η δυνατότητα να απολαμβάνω τις μικρές στιγμές στη ζωή μου. Επιπλέον, η γελοιοποίηση και χλευασμός που έλαβα, με έκαναν ατρόμητο. Τα έχω ξανακούσει…

Κλείνοντας, θέλω να πω σε αυτούς που βασανίζονται με το τραύλισμά τους και σε αυτούς που δεν έχουν βρει ακόμα την αιτία που τραυλίζουν, ότι θα καλυτερέψει. Είμαστε εδώ για κάποιο λόγο, το ίδιο ισχύει και τον τραυλισμό μας. Το κουράγιο που έχετε καθημερινά, εμπνέει τους πάντες γύρω σας. Ο κόσμος σας κοιτάζει με θαυμασμό και είστε ανίκητοι.
Ό,τι έχουμε να πούμε αξίζει να επαναλαμβάνεται, αξίζει να επαναλαμβάνεται…

Πηγές: stutteringhelp.org, logopedists.gr

«Καλημέρα Ισάμ», συγχώρεσε την απανθρωπιά μας…

Μαχαιριά κατευθείαν στην καρδιά και στο μυαλό, ετούτη η ιστορία. Περιγράφει περιστατικό φρέσκο, μόλις χθεσινό που διηγήθηκε προσφυγόπουλο κατά τη διάρκεια μαθήματος Ελληνικών στη Μυτιλήνη.

Λόγος δυνατός που απευθύνεται στο κέντρο της καρδιάς και της ανθρωπιάς, που μαζεύει με προσοχή μία-μία όλες εκείνες τις καλημέρες που πέσανε κάτω, που ποδοπατήθηκαν, που αγνοήθηκαν, που τραυματίστηκαν σε μια φτηνή, ανόητη επίδειξη εξουσίας.

Το περιστατικό μεταφέρει με κείμενό του στο facebook ο Γιώργος Τυρίκος-Εργάς που είναι φιλόλογος, συγγραφέας και ιδρυτικό μέλος της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Αγκαλιά», η οποία έχει ένα αξιολογότατο έργο πάνω σ’ αυτό ακριβώς το πεδίο: την αγκαλιά, το άνοιγμα των χεριών προς τους ανθρώπους που καταφθάνουν καθημερινά στην Καλλονή της Λέσβου.

Xτες από μια ασήμαντη αφορμή ξεκίνησε μια πολύ οδυνηρή κουβέντα με μια ομάδα πρόσφυγες. Είχαμε, υποτίθεται, μάθημα γλώσσας αλλά σταμάτησα να μιλάω και άρχισα πλέον να ακούω αυτό που ο καθένας είχε να καταθέσει ως τη δυσκολότερη στιγμή του ταξιδιού που αναγκάστηκε να κάνει. Το λόγο πήρε ο Ισάμ Μασί. Λίγο Ούρντου, λίγο Αγγλικά, είπε.

«Έρχομαι εδώ για να μαθαίνω λίγα ελληνικά. Μαθαίνω το «καλημέρα» και το «καλησπέρα», το «τι κάνεις;» Έρχομαι για να μπορώ να λέω μια κουβέντα στη γλώσσα σας και να νιώθω καλύτερα. Χτες βγαίνοντας την πύλη του στρατοπέδου είδα τον αστυνομικό που βλέπω πολλές φορές εκεί. Πέντε μήνες πια, με ξέρει. Σκέφτηκα με προσοχή τις λέξεις και περνώντας είπα «Καλημέρα σας, κύριε αστυφύλακα». Εκείνος το μόνο που απάντησε ήταν «τα χαρτιά σου».  

Δεν τα είχα μαζί μου όλα μιας και δεν τα ζητούν για να βγούμε. Είπα στα αγγλικά πως δεν τα έχω, μου είπε να πάω να τα φέρω. Πήγα και όταν του τα έδειξα δεν τους έριξε ούτε ματιά, μού έκανε νόημα με το χέρι να τελειώνω και να φεύγω. Στο ταξίδι μου έχω φάει ξύλο, έχω πεινάσει, μου έχουν πετάξει νερό με κουβά στην Τουρκία για να με διώξουν που κοιμόμουν κάτω από ένα υπόστεγο και στη Λέσβο έχω φάει κλωτσιές τρεις φορές τους πέντε μήνες και αυτό δίχως να μετρώ τα άλλα, πώς μου μιλούν, πώς με βλέπουν στον δρόμο, τα σπρωξίδια, τα δακρυγόνα, τις βρισιές. Προσπαθώ όλα τα να καταλάβω γιατί λέω μέσα μου, λογικά τόσοι πρόσφυγες έχουν δημιουργήσει πρόβλημα, έχουν τρελαθεί όλοι εδώ καλοί και κακοί.

Όμως αυτό που είπα καλημέρα στα ελληνικά και δεν μου απάντησε καν αλλά με έστειλε να πάρω τα χαρτιά που δεν είχε ανάγκη να δει… Αυτό με έχει πειράξει περισσότερο από όλα, όλο αυτόν τον καιρό. Ξέρω, είναι η ψυχολογία μου και δεν είναι λογικό αυτό το πράγμα, αλλά έτσι νιώθω».

Ο Ισάμ Μασί εγκατέλειψε το χωριό του που ρήμαξε από τους Ταλιμπάν, έφυγε μετά από το θάνατο του πατέρα του από νάρκες Ιταλικής εταιρίας που πωλούνται στη Μέση Ανατολή φτιαγμένες από εργοστάσιο στην Ανατολική Ασία.

Ο Ισάμ Μασί έχει πυροβοληθεί από όπλο Ευρωπαϊκού σχεδιασμού και προέλευσης μέρη του οποίου φτιάχνονται από εργοστάσια Νορβηγικών συμφερόντων στην Ινδία.

Ο Ισάμ Μασί από τότε που γεννήθηκε ζει σε εμπόλεμη ζώνη και δεν ξέρει καν γιατί και ποιός πολεμάει ποιον.

Ο Ισάμ Μασί από όλα αυτά, τον πείραξε που δεν μπορεί να πει «καλημέρα» δίχως να του απαντήσουν «τα χαρτιά σου» οι φωτισμένοι φύλακες του Ευρωπαϊκού πολιτισμού, οι ίδιοι που τον βλέπουν σαν σκουπίδι. Για αυτούς που δεν έχουν να χαρίσουν ούτε μια καλημέρα, έπρεπε να μείνει εκεί πέρα να ψοφήσει.

Καλημέρα λοιπόν Ισάμ Μασί, από την ευρωπαϊκή Ελλάδα στην οποία χρειάζονται περισσότερα μόρια στις εθνικές εξετάσεις για να περάσεις ένστολος παρά δάσκαλος…

Καλημέρα από τη χώρα που για ένα πενιχρό μηνιάτικο θυσιάζει τα παιδιά της, την ανθρωπιά της και χτυπάει τους πλέον αδύναμους γιατί έτσι έχει διδαχτεί από τα γεννοφάσκια…

Υ.Γ. Ο Ισάμ είναι χριστιανός όπως προδίδει και το επίθετό του (Μασί) που δίνεται στη χριστιανική κοινότητα στο Πακιστάν κατά κόρον. Η πίστη του είναι ακόμα ένας λόγος εκδίωξης από την πατρίδα του. Εδώ βέβαια για να είσαι χριστιανός και να δικαιούσαι «καλημέρα» πρέπει να είσαι λευκός, με χρυσό σταυρουδάκι…

«Καληνύχτα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ», έλεγε ο ποιητής.

«Καλημέρα Ισάμ», πάντα θα ανατέλλει η φωτεινή πλευρά αυτού του κόσμου,

επιμένει η καρδιά.

Να κάνουμε λίγο χώρο στην παιδικότητα της ανεμελιάς πριν τελειώσει το καλοκαιράκι…

Να αφήσουμε επιτέλους τα παιδιά μας, να είναι παιδιά, να θυμηθούμε την ουσία της παιδικότητας και να την… διακινήσουμε εντός μας προτού σαλπάρει το φετινό βιαστικό ιδρωμένο καλοκαιράκι! Πρόταση, πρόκληση, προτροπή, επιθυμία, λαχτάρα, ανάγκη όχι για σκέψη αλλά… για πράξη!

Ο παιδίατρος Στέλιος Παπαβέντσης, φωνάζει στο παρακάτω κείμενο «φτου ξελευτερία» και ξεδιπλώνει κοινές μας ανάγκες: μεγάλων και μικρών! 

Θυμάστε καθόλου την ουσία της παιδικότητας; Τι είναι αυτό που κάνει ένα παιδί παιδί;
Παιδική ηλικία είναι η θύμηση ενός απλωμένου… κόσμου, τότε που υπήρχαν στιγμές γεμάτες, χωρίς χθες και αύριο, τότε που χανόταν ο χρόνος.

Το πρώτο πράγμα που μου έρχεται στο νου όταν προσπαθώ να θυμηθώ την παιδική ηλικία είναι παιχνίδι χωρίς κανόνες, χωρίς ρολόι, χωρίς εμφανή στόχο και σκοπό, μια μέρα που δεν ξέρεις που θα σε βγάλει, που έχει την γοητεία να κατευθύνεται όπου θέλεις εσύ κάθε στιγμή, βουτηγμένη στον θαυμαστό, αθώο, εγωκεντρικό χωρόχρονο της παιδικότητας.

Το roaming, η ελεύθερη, άσκοπη περιπλάνηση, χωρίς επιβαλλόμενη εξωτερική κατεύθυνση από τους μεγάλους, είναι η ουσία της παιδικότητας, το ζωτικό παιχνίδι των παιδιών κι αυτό που συστηματικά στερούμε από τα παιδιά μας σήμερα.

Μικρά και μεγάλα παιδιά έχουν ανάγκη να πλάθουν εκ νέου τον κόσμο, να τον ανασυνθέτουν με τα υλικά της ψυχής τους, να πειραματίζονται ελεύθερα και να χάνονται μέσα στις δικές τους πρωτοβουλίες και θέλω. Η περιπλάνηση μπορεί να είναι και κινητική, και νοητική. Να αφεθούν σε ένα ασφαλή χώρο, υπό την μακρινή επίβλεψη του γονιού, που πρέπει να επιβλέπει με τις ελάχιστες δυνατές παρεμβάσεις και μόνο για λόγους ασφάλειας του παιδιού, να παρακολουθεί σαν σκιά από μακριά, και να συμμετέχει μόνο εάν το παιδί το ζητά.

Πνίγουμε τα μικρά και μεγαλύτερα παιδιά από την συστηματική επιβολή του στενόμυαλου, «πρακτικού», «εξωτερικού» κόσμου των ενηλίκων.

Κόβουμε συστηματικά την φαντασία τους, την ελεύθερή τους έκφραση. Βλέπω γονείς σε παιδικές χαρές να τρέχουν νήπια όποτε θέλουν εκείνοι από την κούνια στην τραμπάλα και στην τσουλήθρα. Με μια καταιγίδα προσταγών και καταναγκαστικών ερωτήσεων.

«Κάνε αυτό, κάνε εκείνο, μην κάνεις το άλλο», «θέλεις να κάνεις τσουλήθρα;» «Γιατί δεν θέλεις να κάνεις τσουλήθρα;» «Κοίτα τα άλλα παιδιά κάνουν, εσύ γιατί δεν θέλεις;» και πολλά άλλα.

Βλέπω μεγαλύτερα παιδιά σχολικής ηλικίας να κυκλοφορούν απονευρωμένα, να έχουν χάσει την παιδικότητα, πολυάσχολοι “γιάπηδες”, όλη μέρα στα πρέπει του σχολείου, κατόπιν σε εκείνα του σπιτιού, σε αναρίθμητες οργανωμένες δραστηριότητες που τα στέλνουν οι γονείς τους με αναρίθμητους δασκάλους όλων των ειδών που τους μαθαίνουν τα πάντα, για να ξέρουν τα πάντα, και στο τέλος τίποτα.

Γιατί τίποτα δεν μπορεί να μάθει ένα παιδί χωρίς τη δική του αυτενέργεια.

Πιο πολυάσχολα και από τους μπαμπάδες τους, διακτινίζονται κάθε μέρα σε φροντιστήρια, πισίνες, τένις, ωδεία, φροντιστήρια, διαβάζουν το βράδυ για την επόμενη μέρα.

Το μαρτύριο δεν τελειώνει τις καθημερινές, που έτσι και αλλιώς τα περισσότερα παιδιά δεν βρίσκουν ούτε μια ώρα ελεύθερου, «άσκοπου» παιχνιδιού.

Το Σαββατοκύριακο θέλουμε πάλι να επιβάλλουμε τους κανόνες μας. Τα τρέχουμε και σε άλλες δραστηριότητες, και όταν παίζουμε μαζί τους επιβάλλουμε πάλι τους δικούς μας κανόνες, θα παίξουμε επιτραπέζιο με τους κανόνες των ενηλίκων, μέχρις ότου, όταν λογικά δείξουν ότι βαριούνται, θα τα παρκάρουμε στην τηλεόραση και θα φύγουμε.

Μετά απορούμε γιατί τα παιδιά κολλάνε στο ίντερνετ και στα ηλεκτρονικά παιχνίδια: μήπως γιατί πρόκειται για ελάχιστες ευκαιρίες να ζήσουν λίγο άσκοπα, να κάνουν μια τουλάχιστον νοητική περιπλάνηση;

Πρόσφατα ήμουν σε ένα παιδικό πάρτι με τα παιδιά. Μπουχτισμένα όλη την εβδομάδα να υπακούουν σε κανόνες, έκαναν σαν τρελά για λίγη ώρα μέσα σε ένα χώρο 5 επί 5 σε παιδότοπο. Δεν κράτησε για πολύ, πολύ σύντομα ανέλαβε ένας κλόουν να «οργανώσει» τον χρόνο τους.

Άρχισε πάλι μια καταιγίδα εντολών, «καθίστε εδώ», «χέρια ψηλά», «χειροκροτήστε», «έλα εσύ εδώ, φύγε εσύ» και πολλά άλλα. Ένα- ένα έρχονταν στους γονείς τους με έκφραση βαρεμάρας και έλεγαν ότι ήθελαν να φύγουν. Κάποια διαμαρτύρονταν που τους έλεγαν συνέχεια τι να κάνουν.

Και όταν τελείωνε ο κλόουν έρχονταν οι κοπέλες του παιδότοπου να τα ρωτάνε «θέλεις να παίξουμε κουνιστές καρέκλες;» «θέλεις να ζωγραφίσουμε;» «τίποτα δεν θέλεις, γιατί;».

Έτσι οι πολυάσχολοι όλη την εβδομάδα “γιάπηδες” έχουν για το Σαββατοκύριακο οργανωμένα πάρτι με ασφυκτικά οριοθετημένες οδηγίες και εντολές για χέρια ψηλά και χαμηλά, για επιβαλλόμενα χειροκροτήματα λες κι είναι στο κοινό ενός ριάλιτι σόου, κάνε αυτό, κάνε εκείνο, κάνε το άλλο, Χάιλ Χίτλερ. Και μετά απορούμε που δεν έχουμε κουλτούρα ενεργού πολίτη ως μεγάλοι και βρίσκουμε καταφύγιο σε άκρα.

Το τέλος της αθωότητας, ο αργός, καθημερινός θάνατος της παιδικότητας, η πολτοποίηση της ελευθερίας, ο εξοστρακισμός της ανεμελιάς από την ψυχή των παιδιών.

Έστω και λίγες φορές την εβδομάδα, αντισταθείτε στην καταναγκαστική σας επιθυμία να επιβάλλετε πλήρως την ατζέντα στο παιδί σας. Κάντε ένα βήμα πίσω, αφήστε το να δράσει, ακολουθήστε το χωρίς παρεμβάσεις.

Αφήστε του χώρο και χρόνο να απλώσει το παιδί πάνω ελεύθερα την ψυχή του και να τη μεγαλώσει.

Θυμηθείτε… τι ήταν για εσάς η παιδική ηλικία; Είμαι σίγουρος ότι ήταν ένα απόγευμα καλοκαιριού στην γειτονιά χωρίς αρχή μέση και τέλος, να είστε ελεύθεροι να παρατηρείτε τα σύννεφα για όση ώρα επιθυμείτε και να έρθουν τα χρώματα του βραδιού απλά και όμορφα πριν το καταλάβετε.

Πηγή: iscreta.gr

 

«Τι κάνεις;» «Ακούω, φαντάζομαι, αισθάνομαι»: Ένα μικρό animation για τα πιο σημαντικά…

«Η Στιγμή» ονομάζεται το συγκινητικό βίντεο κινουμένων σχεδίων μόλις δυόμιση λεπτών που αναφέρεται στην τυχαία συνάντηση δύο νεαρών – μιας κοπέλας που σκιτσάρει και ενός περαστικού – σε ένα πάρκο. Το «The Moment» είναι το video animation της Karis Oh, για ένα αγόρι κι ένα κορίτσι που κάθονται ο ένας απέναντι στον άλλον για λίγα λεπτά: όσο διαρκεί ένα σκίτσο.

«“Μου αρέσει ο ήχος από το σκιτσάρισμά σου” μου είπε».

Αυτή είναι η πρώτη φράση που ακούγεται στο «The Moment» που δεν είναι παρά η διπλωματική εργασία της Karis στο School of Visual Arts στη Νέα Υόρκη. Μάλιστα, της πήρε δύο χρόνια για να το ολοκληρώσει.

«Το να κάνω, στον δρόμο, πορτρέτα περαστικών είναι κάτι που κάνω εδώ και καιρό. Η ιστορία που αφηγείται “Η Στιγμή” συμβαίνει στην Νέα Υόρκη, στην πόλη που βρίσκομαι αυτή την περίοδο. Άνθρωποι που με ξέρουν νόμισαν ότι η ιστορία αυτή είναι κάτι που μου συνέβη πραγματικά. Είναι, όμως, μια ιστορία που επινόησα. Κάτι πραγματικά προσωπικό, αλλά όχι κατ’ ανάγκην αληθινό», εξομολογείται η Karis.

«Αν πρέπει να αναφέρω κάποιες βασικές πηγές έμπνευσης θα έλεγα τη σκηνή με την πλαστική σακούλα στο “American Beauty” και το “What Really Matters at the End of Life” του BJ Miller. Και τα δύο μιλούν για τη ζωή πίσω από ό,τι μπορούμε να δούμε μόνο με τις αισθήσεις που έχουμε», τόνισε στο Lost at E Minor.

«Μου αρέσουν τα ποιήματα. Δεν είμαι ειδικός, αλλά μου αρέσει το ότι η ποίηση μου επιτρέπει να περιγράψω κάποια πράγματα που δεν μπορώ να περιγράψω. Άρα, αν έπρεπε να κάνω μια ταινία, θα ήθελα να κάνω μια ποιητική ταινία, που θα έδινε στο κοινό τη ελευθερία να αισθανθεί αυτό που θα ήθελε να αισθανθεί», λέει.

Έχει κάποιες συμβουλές να δώσει σχετικά με την καλή αφήγηση μιας ιστορίας ή με την ανάπτυξη χαρακτήρων σε μια ιστορία;

«Πρόσφατα συνειδητοποίησα ότι ακόμη και μια σύντομη κάρτα με ευχές γενεθλίων μπορεί να είναι μια σπουδαία ιστορία αν την γράψω από καρδιάς. Είναι ανάγκη να το εννοείς πραγματικά, αυτό που λες. Ο καθένας μπορεί να νιώσει πότε είναι ψέμα ή πότε δεν “περνάει” απ’ την καρδιά», συμβουλεύει.

«Μέσα από τη “Στιγμή” ήθελα να ρωτήσω τον κόσμο τι πραγματικά σημαίνει να βλέπεις κάτι. Δίνουμε, στις μέρες μας, τόσο μεγάλη πίστη σ’ αυτό που βλέπουμε, αλλά νομίζω ότι επίσης χάνουμε τόσα πολλά. Για ποιον λόγο, το τελικό αποτέλεσμα είναι το μοναδικό που βλέπουμε και για το οποίο νοιαζόμαστε; Χρειάζεται να είμαστε ικανοί να βλέπουμε αόρατα πράγματα. Σαν τις σκέψεις που έγιναν στη διάρκεια της διαδικασίας ή τα συναισθήματα που αισθανθήκαμε εκείνη τη στιγμή», καταλήγει.

Πηγή: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων