Μονίμως επίκαιρο και ολοένα πιο ανησυχητικό το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας αφορά σε ολόκληρη την κοινωνία · από αυτήν πηγάζει και προς αυτήν κατευθύνεται. Ο Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων της Β/θμιας Εκπ/σης Ν.Ηρακλείου εφαρμόζει ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα προς τους εκπ/κούς των Γυμνασίων του Νομού με τίτλο «Όχι στη Βία, Δύναμη στη Φιλία», σε συνεργασία με το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Ένα ζήτημα εξαιρετικά ενδιαφέρον – όχι μόνο για μελέτη αλλά κυρίως για αξιοποίηση σε προγράμματα παρέμβασης – είναι το θέμα των παρατηρητών. Των μαθητών δηλαδή που ως θεατές, παρακολουθούν ένα περιστατικό ενδοσχολικής βίας. Εκτός από το δράστη και το θύμα η έρευνα πράγματι εξετάζει και αυτόν τον τρίτο παράγοντα στο θέμα της ενδοσχολικής βίας, τους μη άμεσα εμπλεκόμενους δηλαδή, τους μάρτυρες ή παρατηρητές περιστατικών βίας.
Είναι γεγονός πως καθώς η επίδραση των θεατών είναι σημαντική, είτε ενθαρρύνουν τον δράστη, είτε απλά παρακολουθούν. Το να μην κάνουν τίποτα οι μαθητές-παρατηρητές (bystanders) σημαίνει ότι λειτουργούν ως «σιωπηλοί χειροκροτητές»: Ο δράστης, για να διατηρήσει το ψευδο-δημοφιλές προφίλ του θέλει να τον βλέπουν όταν «κάνει τον μάγκα». Έτσι, σε πολλά παρεμβατικά προγράμματα δίδεται βαρύτητα στο ρόλο των παρατηρητών και στο πως αυτοί θα μετατραπούν σε υποστηρικτές του θύματος δημιουργώντας δίκτυα αλληλεγγύης, φιλίας και αλληλοϋποστήριξης προς τον τελευταίο. Το video που βλέπουμε παραπάνω αποδεικνύει τη δυναμική της αλλαγής της ομαδικής στάσης των παρατηρητών και φωτίζει τη δύναμή τους.
Λάβετε υπόψη ότι οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις του εκφοβισμού και της ενδοσχολικής βίας είναι πολλές και σοβαρές. Εκτός από το δράστη και το θύμα, και οι ίδιοι οι μάρτυρες επηρεάζονται σημαντικά από περιπτώσεις εκφοβισμού. Οι παρατηρητές κατακλύζονται από ποικίλα συναισθήματα κατά τη διάρκεια περιστατικών bullying.
Όσον αφορά στα παιδιά, οι συνέπειες πέρα από σοβαρές είναι και καθοριστικές για την ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη και εξέλιξη. Το συνηθέστερο συναίσθημά τους είναι ο φόβος μήπως αποτελέσουν οι ίδιοι τον επόμενο στόχο, μήπως πληγωθούν ή έστω μια αντίδρασή τους οδηγήσει σε ακραίες καταστάσεις. Αυτό έχει σαφώς ως αντίκτυπο να παραμένουν απλοί, αδρανείς παρατηρητές, εφόσον αρνούνται να αναμειχθούν στο θέμα για να βοηθήσουν τα θύματα.
Οι μαθητές που μένουν αμέτοχοι είναι γιατί αδυνατούν να πάρουν θέση στο θέμα. Όταν δεν συμμετέχουν, νιώθουν ενοχές, επειδή δεν κατάφεραν να βοηθήσουν τα θύματα, ενώ υπερισχύει η ανασφάλεια σε σχέση με το σχολικό τους περιβάλλον. Αυτό, φυσικά, τους δημιουργεί την άμεση ανάγκη να αντιληφθούν ότι το σχολείο νοιάζεται για την ασφάλειά τους και κάνει το καλύτερα δυνατό για να εξαλείψει περιστατικά βίας.
Το σχολικό περιβάλλον γνωρίζουμε καλά ότι επηρεάζει τη συμπεριφορά των ατόμων ως προς την κοινωνικοποίησή τους. Επιπλέον, συμβάλλει και στη διαμόρφωση της αυτοεκτίμησής τους. Τέλος, σε περίπτωση που το σχολείο δεν παρέχει την πρέπουσα ασφάλεια, υπάρχουν και μεγάλες πιθανότητες οι μάρτυρες να αναπτύξουν βίαιες συμπεριφορές που έχουν ως συνέπεια τη δημιουργία παθητικής στάσης απέναντι στα θύματα και την εξοικείωση με πράξεις που προκαλούν πόνο. Έτσι, με αυτό τον τρόπο μετατρέπονται και αυτοί σταδιακά σε δράστες.
Επομένως, αυτή η μεγάλη κατηγορία των μαθητών που παρίστανται σε περιστατικά εκφοβισμού αξίζει την προσοχή, τη μελέτη και την παρεμβατική δράση μας.
Filed under: Αποκλίνουσα Συμπεριφορά,Ανθρώπινη Ανάπτυξη,Εφηβεία,Ενδοσχολική Βία,Νέα για Νέους,Οικογένεια,Υγεία |
Σχολιάστε